TÜRKÇE VE FARSÇADA KULLANILAN AYNI KELİMELER

Aslında bu kelimeleri ikiye ayırmak gerek;

1.     Farsça da ve Türkçe de aynı manaya tekabül edenler.

2.     Farsça ve Türkçe de söylem olarak aynı, mana olarak farklı kullanılan kelimeler.

Birinci maddemizi ele alırsak bu kelimeler Türkçe içerisinde mana ve söyleniş açısından aynıdır. Bu kelimelerin birkaçını inceleyelim;

دچار ‘kapılmak ,cefa çekmek’ manalarına gelmektedir. Türkçede de bir acıya bir imtihana yahut sınava maruz kalmak ve bunun acısını, sıkıntısını çekmek manasında kullanılır .  Türkçe de bu kelime her ne kadar edebi şekilde kullanılsa da Farsçada kullanılan mana ile örtüşmektedir.

بدبخت 'kötü şans, kötü yaşantı’ anlamlarında kullanılır.  بد kelimesi kötü manasına gelmektedir. بخت kelimesi ise ‘talih ve modern Farsçada şans’ manasına gelmektedir.                                                     Bu kelimeyi okuyabilen kişi az çok Türkçede de kullanımını ile eşleştirebilir. Talihsiz, mutsuz, üzgün anlamları ile bağdaştırılır.

همشیر kelimesi detaylı açıklanması gereken bir kelimedir aslında. هم sözcüğü önemlidir. Pehlevice asıllıdır. Manası ‘ hem, dahi’ olarak kullanılır fakat bir sözcük ile birleştirdiğimizde kelimenin manasını bir olmak, bir yerden olmak olarak değiştirir. شیر kelimesi ise  ‘aslan ve süt’ anlamlarını verir. Kullanıldığı yere göre anlaşılır. Buradaki kullanımı ise ‘süt’ manasındadır. Tek bir kelime olarak okunduğunda ‘süt kardeş’ manasını elde ederiz. Peki biz bu kelime ile Türkçede nerelerde karşılaşıyoruz. Biraz geçmişe gidersek annelerimizin ya da nenelerimizin arkadaşlar arasında birbirlerine hitap şeklidir. Modern döneme baktığımızda hastanelerde doktor yardımcılarına hitap şeklimizdir. Bunun sebebi ise eskiden insanların çevresini  kendilerine yakın hissetmeleri sebebiyle bu kök den gelen bir kelime kullanmaları ile başlamıştır.

2.     Farsça ve Türkçede söylem olarak aynı, mana olarak farklı kullanılan kelimeler

Bundan kastım Farsça da öyle kelimeler vardır ki söylendiğinde bildiğiniz manası ile farsça kullanımı arasında fark vardır.

Bir örnek verirsek ;

سر بست sözlük anlamı ‘müşkül ,karışık, anlaşılmaz üstü kapalıdır’ kelimeyi açarsak  سر kelimesi 'kafa' demek بست 'bağlama, düğüm’ anlamlarına gelir.

Sözlükte سر بسته olarak gelen bu kelime ise ‘ kapalı, örtülü, gizli, saklı’ anlamları barındırmaktadır.

Bu kelimeye Türkçe olarak baktığımızda ‘ serbest ‘ ‘özgürlük, rahatlık, başı boş olmak’ gibi geniş manalar verebiliriz.

Dilleri geniş bir çerçeveden incelediğimiz zaman birbirlerine benzer birçok kelime bulabiliriz, anlam bakımından aynı ya da farklı ama dillerin birbirinden aldığı birçok kelime. Özellikle Farsça ve Türkçe arasında. Bu dillerin tarihine ve insanların yaşayış biçimine, kültürüne, tabi oldukları dinlere bağlı olarak ele aldığımızda birbirlerinden etkilenmeleri olağandır. Bu kelimelerin kökenlerini incelemek nereden geldiğini bilmek ufuk açıcı bir eylemdir. Bu eylemler hiçbir zaman sonuçsuz kalmaz.

                                                                                                                                                   Sümeyye Yüce