Konuk Yazar20. yüzyıldan önce Kore edebiyatı, Klasik Çin edebiyatından etkilenmiştir. Çin kaligrafisi de Koreliler tarafından bin yılı aşkın bir süredir Kore edebiyatında yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Modern edebiyat genellikle, Joseon Hanedanlığının dördüncü imparatoru Büyük Kral Sejong (세종대왕) tarafından Hunminjeongeum’da (훈민정음) yaratılan Hangul’un (한글) gelişimiyle bağlantılıdır. Bu hamle başlangıçta okuryazarlığın baskın bilim-resmi sınıfı olan Yangban’dan (양반) kadınlar da dahil olmak üzere sıradan insanlara yayılmasına yardımcı olmak için yapıldı. Hangul’un yaratılmasından önce, okunan ortak metin Çince karakterler olan Hanja idi; sadece varlıklı ailelerden eğitim almaya gücü yetenler onu öğrenebildi. Ayrıca diğer dillerde olduğu gibi Hanja da Korece’de konuşulan kelimelerin tüm anlamlarını yakalayamadı, bu nedenle vatandaşların ne söylemeye çalıştığını deşifre etmek zordu. Ancak Hangul, Kore edebiyatında ancak 19. yüzyılın ikinci yarısında baskın bir konuma ulaştı ve bu da Kore edebiyatında büyük bir büyüme ile sonuçlandı.
Modern şiirde, özellikle 20. yüzyılın başlarında Ezra Pound ve T. S. Eliot gibi erken dönem Amerikan modernlerinin çevirilerinde imgeci ve modern şiir yöntemlerini tanıtma girişimleri oldu. Erken Cumhuriyet döneminde vatansever çalışmalar çok başarılıydı.
1970’lerden itibaren lirik şiir hâkim oldu. Şiir, hem yayınlanan eser sayısı hem de sıradan yazılar açısından çağdaş Güney Kore’de oldukça popülerdir.
Güney Kore’de 10 ana gazete ve 4 ana yayıncı vardır. İlk üç günlük gazete Chosun Ilbo, Joongang Ilbo ve Donga Ilbo’dur. Hankyoreh sol eğilimli bir gazetedir. KBS, MBC, SBS ve YTN ana TV kanallarıdır. Ayrıca öğrenci ve yetişkin eğitimi için EBS bulunmaktadır.
Güney Kore’de ayrıca çeşitli gazete ve dergi yayınları bulunmaktadır. En popüler olanlardan biri, Kore günlük gazetesi The Chosun Ilbo’nun çevrimiçi sunumudur. Diğer dergiler K Scene Magazine, JoongAng Daily, Korea Post, Korea Times, Yonhap Haber Ajansı, OhmyNews International’dır. The Korea Herald ve PRKorea Times, dünyanın her yerinden canlı hikâyeler sunan, yabancılar için İngilizce gazetelerdir.
Ana gazeteler Korece ve/veya İngilizce olarak çevrimiçi içerik sunsa da yalnızca çevrimiçi olan birkaç yayın vardır. Çeşitli çevrimiçi yayınlar Digital Chosunilbo, Seoul Times, Kore Hükümeti Ana Sayfası ve birkaç dilde Kore haberleri sağlayan çevrimiçi bir hizmet olan Donga.com’dur. OhmyNews, Oh Yeon Ho tarafından 2000 yılında sıradan insanların telefon veya e-posta yoluyla rapor verebilmeleri ve gönüllü ve profesyonel editörler tarafından düzenlenen hikâyeler hakkındaki birçok görüşlerini alabilmeleri amacıyla kurulmuş bir Kore web sitesidir.
Güney Kore, neredeyse bin yıldır Çin’in yanı sıra çeşitli komşu Asya ülkelerinden daha az ölçüde önemli ölçüde etkilenmiştir. Son yıllarda çoğunlukla gıda olmak üzere Batı dünyasının bir miktar etkisi oldu. Bu, insanların yeme alışkanlıklarını da değiştirdi; artık birçok insan geleneksel Kore yemeklerine ek olarak Batı ve diğer Asya yemeklerini de yiyor. Pizza, Güney Koreliler arasında en sevilen yabancı yiyeceklerden biridir, hamburger, kızarmış tavuk, kahve ve dondurma da Güney Kore’de oldukça popülerdir. Çay oldukça popüler bir geleneksel içecek olmaya devam eder.
Japon pop kültürü, Güney Kore’de (etkin bir şekilde olmasa da) uydu televizyon kanalları ve gençlik kültürü filmleri ve dergileri yoluyla Kore’ye ulaşması onlarca yıldır yasaklandı. 2000 yılında, Güney Koreli gençler manga okuyor, Japon rock ve rap dinliyorlardı ve Kore’deki moda, Harajuku ve Roppongi’deki Japon sokak modası trendleriyle benzerlikler taşıyordu. Japon pop kültürü ithalatı üzerindeki yasak 2000 yılında kaldırıldı.
Pansori, Kore’de Joseon Hanedanlığı’na (1392–1897) dayanan geleneksel bir müzik sanatıdır. “Pan”, bireylerin toplanmak için geldiği açık alan anlamına gelir ve “sori”, ses anlamına gelir. Pansori performansları bir şarkıcı ve bir davulcudan oluşur, şarkıcı hikâyeyi yıllarca eğitim gerektiren özel teknikler kullanarak anlatır ve davulcu hikâyenin akması için ritimler üretir ve aynı zamanda şarkıcıyı manevi olarak destekler. Seyirci üyeleri de performansa katılmaya ve şarkıcıyı desteklemeye teşvik edilir.
Pansori’nin amacı, çoğu hikâye baştan sona üç saatten sekiz veya dokuz saate kadar değiştiğinden, dinlemeye zaman ayıracak kişilere masallar ve hikâyeler anlatmaktı. İzleyiciler için icra edilen beş geleneksel hikâye vardır, ancak pansori sözlü olarak aktarıldığı için tarih boyunca birçok hikâye kaybolmuştur. İster anne babaya saygı, ister aşk, ister “hanlarını” bırakan bireylerin üzüntüleri olsun, her hikâye bir tema içerir. “Han”, bir kişide olumsuz olan ve genellikle yas, pişmanlık veya dargınlıkla bağlantılı bir duygudur.
Güney Korelilerin tahminen %98’i cep telefonuna sahip ve cep telefonlarını yalnızca arama ve mesajlaşma için değil, aynı zamanda canlı TV izlemek, web sitelerini görüntülemek ve çevrimiçi oyun durumlarını takip etmek için de kullanıyor. Güney Koreli şirketler arasında Samsung ve LG bulunmaktadır.
Birçok Güney Koreli telefon, şu anda yedi TV kanalı taşıyan Dijital Multimedya Yayıncılığı (DMB) aracılığıyla TV yayınına sahiptir. Bir milyondan fazla DMB telefonu satıldı ve KT ve SK Telecom gibi sağlayıcılar, büyük şehirlerin birçok yerinde kapsama alanı sağladı.
Kore’de birçok e-spor sporcusu var. Oyunlara yönelik algı değiştikçe, Kore oyun pazarı boyut olarak büyüdü ve popüler hale geldi. Koreli şirketlerin mobil e-spor endüstrisini veya m-sporları teşvik etmesi bekleniyor.
Güney Kore’deki video oyunlarının popülaritesi 1980’lerin ortalarından beri artıyor, ancak popülariteleri 2000’lerin başına kadar fırlamadı. Ani büyümeleri, “Starcraft 2”, “League Of Legends” ve “Lineage II” gibi son derece popüler oyunlardan kaynaklanıyordu. O zamandan beri, Güney Kore’deki Oyun endüstrisi her yıl istikrarlı bir şekilde büyüyor. 2018 için öngörülen pazar geliri 10,5 milyar ABD dolarıdır.
2000’lerin başında bu oyunların tanıtılması ve The World Cyber Games, Electronic Sports World Cup ve Major League Gaming gibi birkaç yeni uluslararası turnuvanın tanıtılması, video oyun endüstrisinin çok daha hızlı büyümesini sağladı. . Bu turnuvalarda, bazıları 1 milyon ABD dolarını bulan büyük ödüller için rekabetçi oyunlar oynanır. Turnuvalar Güney Kore’de çok popüler ve büyük bir izleyici kitlesi çekiyor. Araştırmacılar, eSpor endüstrisinin 2019 yılına kadar 1 milyar ABD dolarına ulaşacağını tahmin etti.
Video oyunları Güney Kore’de çok popülerdir, ancak herkes popüler oyunları oynamak için gerekli oyun bilgisayarlarını karşılayamaz. Bu yüksek peşin maliyetler, “PC odası” endüstrisinin büyümesine yol açtı. “PC odası” olarak tercüme edilen PC bangs, müşterilerin popüler PC oyunlarını güçlü, üst düzey bilgisayarlarda düşük bir saat başı maliyetle oynamasına izin veren halka açık kafelerdir.
Video oyunları Güney Kore’de çok daha popüler hale geldikçe, aynı zamanda ülke gençliğinin refahına ilişkin endişeleri de gündeme getiriyor. Video oyunu bağımlılığı, Güney Kore hükümetinde endişe verici bir sorun olmuştur. Bu sorunu azaltmak için programlara ve kampanyalara önemli miktarda fon yatırılmıştır. Hükümetin dayattığı bir eylem de “Kapatma Yasası” idi. Bu yasa, 16 yaşından küçük herkesin akşam 22’den sabah 6’ya kadar çevrimiçi oynamasını engeller.
PC gerçek zamanlı strateji oyunu StarCraft, Kore’de televizyonda yayınlanan en popüler oyundu. Oyunlar genellikle MBCGame ve Ongamenet gibi TV kanallarında yayınlanır. Bu turnuvalar genellikle canlı yayınlanır ve Seul’ün güneydoğusundaki COEX gibi alışveriş merkezlerinde kaydedilirken büyük bir kalabalığa sahiptir. Profesyonel StarCraft oyuncuları Kore’de hatırı sayılır maaşlar alabilirler ve genellikle Lim “BoxeR” Yo-Hwan gibi tanınmış ünlülerdir. Son yıllarda Güney Kore’de profesyonel video oyunları, Dota 2, League of Legends, Starcraft 2, Battle Ground ve Overwatch dahil olmak üzere çeşitli farklı oyunlara ayrıldı.
Pek çok Koreli pop yıldızı ve grubu, Doğu ve Güneydoğu Asya’da tanınmaktadır. K-pop genellikle genç sanatçılara sahiptir. 1970’lerde ve 1980’lerde, o dönemin ünlü bir müzisyeni olan Cho Yong Pil gibi birçok müzisyen ortaya çıktı. Etkisi arasında, rock müziği popülerleştirmesiyle tanınır. Kore pop müziğinin popülerleşmesi, YouTube ve diğer video akışı kaynakları dahil olmak üzere birçok kaynaktan geldi. Sosyal medyanın büyümesiyle birlikte, K-pop’un Asya dışına yayılmasına yardımcı oldu. Küresel K-pop fenomeninin baskın açıklaması, Kore, Avustronezya, Çin, Japon ve Hint kültürleriyle birlikte büyük bir Asya Kültürü (AC) olarak birleştirilen ve daha öncekilere giderek daha fazla karşı çıkan bir tartışmayı ilerleten “melez” görüştür. K-pop, dünya çapında, özellikle Doğu’da hızlı ve yaygın popülaritesi ile Kore’nin en çok ihracat yapan endüstrilerinden biri haline geldi.
1992’de Seo Taiji and Boys grubunun ortaya çıkışı, 1990’ların Amerikan popüler müzik türlerinin unsurlarını bünyesine katarak Kore popüler müziği için bir dönüm noktası oldu. Örnek vermek gerekirse popülariteleri, rap, soul, rock and roll, techno, punk, hardcore ve hatta ppongjjak gibi türleri yaratıcı bir şekilde karıştırdıkları ve “rap’i yalnızca dizelerde kullanan” benzersiz bir müzik formu icat ettikleri için müziğin yenilikçi melezleşmesine dayanıyordu. Kore rapinin kulağa nasıl geleceğini gösterdiler. Sonuç olarak, Seo Taiji and Boys, K-pop’un kapsamını genişletti.
2002’de BoA, II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden bu yana ülkeler arasındaki eğlence ithalatını ve ihracatını kısıtlayan engellerin yıkılmasının ardından Japonya’da ilk Koreli pop yıldızı oldu. Bu nedenle İyi Niyet Elçisi unvanını aldı ve o zamandan beri Japonya ile Güney Kore arasındaki iyi ilişkilerin yeniden kurulmasına katkıda bulundu.
Buna ek olarak, geleneksel Kore pop müziği veya trot da vardır. Daha yaşlı Korelilere hitap eden, Tae Jin Ah, Na Hoon-a ve Song Dae Kwan da dahil olmak üzere daha yaşlı olmasa da çoğunlukla 50’li ve 60’lı yaşlarında olan birçok popüler şarkıcı var. Bununla birlikte “Omona” ile büyük bir çıkış yakalayan genç bir yarı süratli yıldız olan Jang Yoon Jeong’un popülaritesi nedeniyle son zamanlarda yeniden canlandı.
Japonca bir ödünç kelime olan Karaoke, Kore’de en çok “Noraebang” (노래방, kelimenin tam anlamıyla “şarkı odası”) olarak adlandırılır, ancak bazen Norae yeonseupjang (노래연습장) veya Norae yeonseupshil (노래연습실) gibi çeşitli Korece alternatifler de kullanılır. Noraebang, turist otobüsleri gibi ulaşım araçlarında bile yapılır. Noraebang, Japonya’daki Karaoke-Box’a eşdeğerdir, oysa bir karaoke barda seyirci önünde şarkı söylemek Kore’de Karaoke (가라오케) olarak adlandırılır. Son zamanlarda mevcut karaokeden farklı bir ödeme şekli olan jetonlu karaoke ortaya çıktı.
Her yıl Amerikan kolejlerinde yaklaşık 70.000 Koreli öğrenci bulunmaktadır. Ayrıca artan göç, yalnızca 2010 yılında bir milyonu aşan yüksek seviyelere ulaştı. Bu göçlerle Kore Popüler kültürünün yayılması ve genişlemesi geldi. Örneğin, “Shiri (쉬리)” adlı popüler Güney Kore filmi yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nde 5,78 milyondan fazla sinema bileti sattı.
Kore Dalgasının başarısının nedenlerinden biri, Kore hükümetinin popüler kültürün üretimi ve dağıtımındaki etkisinden kaynaklanmaktadır. Son yıllar, yeni şarkıların, filmlerin ve diğer popüler kültür türlerinin hem keyfini çıkarmaya hem de yaratmaya erişimde değişikliklere yol açtı.
Kore filmlerinin popülaritesi, Shiri’nin 1999’daki başarısından bu yana arttı. Güney Kore, kısmen sinemaların en azından Kore filmlerini göstermesini gerektiren ekran kotaları nedeniyle, Hollywood yapımlarının iç pazarda baskın bir paya sahip olmadığı birkaç ülkeden biridir.
Seul’de bir darbe hazırlayan Kuzey Koreli bir casus hakkında bir film olan Shiri, Kore tarihinde yalnızca Seul’de iki milyondan fazla bilet satan ilk film oldu. Ayrıca yalnızca Japon gişesinde 14 milyon dolar kazandı ve The Matrix ve Star Wars gibi gişe rekorları kıran filmleri geçmesine yardımcı oldu. Shiri’nin başarısı, daha büyük bütçeli diğer Kore filmlerini motive etti. Serbest bırakıldıktan sonra, Shiri 5,8 milyon sinema müdaviminin ilgisini çekti; bu rakamlar, Hollywood yapımı Titanic filminin yerel tiyatro katılımını geride bıraktı.
2000 yılında Müşterek Güvenlik Bölgesi, Shiri tarafından belirlenen ölçütü aşarak büyük bir başarı elde etti. 2001’de romantik komedi My Sassy Girl, aynı anda yayınlanan Yüzüklerin Efendisi ve Harry Potter’ı geride bıraktı. Ortak Güvenlik Bölgesi’nin yönetmeni Park Chan-wook, Kore’de ve yurt dışında birçok popüler filmi yönetmeye devam etti ve en çok Oldboy ile tanındı. Seyircide duygusal bir tepki yaratmak için minimal diyalog kullanmasıyla tanınan bir başka saygın film yapımcısı olan Kim Ki-Duk, özellikle 3-Demir ve İlkbahar, Yaz, Sonbahar, Kış… ve İlkbahar filmleriyle tanınır. 2004 itibariyle yeni filmler rekorlar kırmaya devam ediyor ve birçok Kore yapımı Hollywood filmlerinden daha fazla popülerlik kazanıyor. Hem Silmido hem de Taegukgi (Kardeşlik) 10 milyondan fazla kişi tarafından izlendi, yani Kore nüfusunun neredeyse dörtte biri. Silmido, gizli bir özel kuvvet hakkında gerçek bir hikâyeye dayanıyor, Taegukgi ise Shiri’nin yönetmeninden Kore Savaşı hakkında gişe rekorları kıran bir film. Sosyal hiciv ve canavar filmi The Host (2006), Kore gişe rekorları kırdı ve Amerika Birleşik Devletleri’nde 1,8 milyon dolar hasılat elde etti.
Bu başarı Hollywood’un dikkatini çekti. Shiri gibi filmler artık Amerika Birleşik Devletleri’nde dağıtılmaktadır. 2001’de Miramax, başarılı Kore aksiyon komedi filmi My Wife is a Gangster’ın İngilizce versiyonunun haklarını satın aldı.
Pek çok Kore filmi, Kore’nin bölünmesi ve yeniden birleşmesi ile ilgili benzersiz koşulları da yansıtır.
2020 yılında ülkedeki ekonomik eşitsizlik durumunu anlatan Bong Joon-ho’nun yönettiği Parazit, 92. Akademi Ödülleri’nde En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Özgün Senaryo ve En İyi Uluslararası Uzun Metraj olmak üzere dört ödül kazanarak birinci oldu.
Kore televizyonu ve özellikle Koreliler tarafından halk arasında “dramalar” olarak adlandırılan kısa biçimli dramatik mini diziler ve başka yerlerdeki K-dizileri Kore dışında son derece popüler hale geldi. Dramalar, Asya’daki ve başka yerlerdeki kültürel ihracat eğilimleri arasında en başta geliyordu. Trend, Koreli yıldızları şöhrete kavuşturdu ve Kore popüler kültürünün imajını ve prestijini büyük ölçüde artırdı. Kore Drama Dalgasının ortaya çıktığı bir örnek, 1997’de ulusal Çin Merkezi Televizyon İstasyonu’nun (CCTV) bir Kore televizyon dizisi What is Love All About?’u yayınladığında büyük bir hit oldu. Yoğun talebe yanıt veren CCTV, programı 1998’de yeniden yayınladı ve Çin televizyon tarihindeki en yüksek ikinci reytingleri kaydetti. 1999’da Tayvan ve Çin’de bir başka Kore televizyon dizisi Stars in My Heart büyük bir hit oldu. O zamandan beri, Kore televizyon dizileri, 1990’lardan itibaren medyanın liberalleştiği Hong Kong, Tayvan, Singapur, Vietnam ve Endonezya gibi ülkelerde televizyon kanallarında hızla yayınlanmaya başladı.
Dramalar çok çeşitli hikâyeler sergiler, ancak dramalar arasında en öne çıkanı romantizm (All About Eve, Sonbahar Peri Masalı, Kış Sonatı, My Fair Lady, Stairway to Heaven, Full House, My Name is Kim Sam Soon, Goong , My Girl, Boys Over Flowers, Shining Inheritance, You’re Beautiful, Heartstrings, Secret Garden, Dream High) ve tarihi fantastik dramalar (Dae Jang Geum, Emperor of the Sea, Jumong, Sungkyunkwan Scandal) olmuştur. Kore ayrıca ilk gişe rekorları kıran casus dizisi IRIS’i de yayınladı.
Son zamanlarda Küçük Penguen Pororo animasyonu, dünya çapında 120 ülkeye ihraç edilen Güney Kore’nin en popüler kültürel ihraç ürünlerinden biri haline geldi. Bu küçük mavi penguenin 1.500 yan ürünü ve bir tema parkında bir bölümü var. Pororo o kadar güçlü ki Koreliler ona Potongryong (“Başkan Pororo”) diyor. Seul Ticaret Ajansına göre, Pororo 38 milyar won (yaklaşık 36 milyon ABD doları) küresel satış elde etti ve marka, Iconix (onu yaratan firma) ve diğerleri için 389,3 milyar won değerinde.
Korece’de, manhua’dan (basitleştirilmiş Çince: 漫画; geleneksel Çince: 漫畫; pinyin: mànhuà; lit. ‘doğaçlama eskizler’) türetilen manhwa (만화; 漫畫) terimi, basitçe ‘çizgi roman’ anlamına gelir, ancak iki Kore eyaletinin dışında, Bazı çizgi romanlar Kuzey Kore’den gelse de, genellikle Güney Kore çizgi romanlarına atıfta bulunur.
Webtoons, Şubat 2003’te Güney Kore’de Daum web sitesi tarafından icat edilen dijital çizgi romanlardır. Kang Full tarafından yazılan “Love Story”, sektörü popülerleştiren ilk başarılı webtoon oldu. Naver, Line Webtoon’u Haziran 2004’te kurdu ve web sitesini 2 Temmuz 2004’te dünya çapında kullanıma açtı. Anakara Çin, Hindistan, Tayvan ve Singapur dahil diğer ülkeler kendi Webtoon endüstrilerini yarattılar.
Usame Aslan
