Küreselleşmenin artması ile birlikte ülkelerarası ticaret de artmıştır. Karayoluyla yapılan ticaret imkânlarının sınırlı olması, kıtalararası ticaretin havayolu ve denizyolu aracılığıyla yapılmasına neden olmuştur. Özellikle de denizyolunun uluslararası ticarette çok aktif olarak kullanıldığını belirtmek gerekir. Dünya ticaret mallarının yüzde 80’i denizyolu aracılığıyla yapılmaktadır. Denizyolu gerek maliyet düşüklüğü gerekse de kapasitesinin diğer ulaşım imkânlarına nazaran daha avantajlı olması hasebiyle tercih edilmektedir. Denizyolu ticaretinin dezavantajları da yok değildir. Bu alanda karşılaşılan en büyük zorluk deniz korsancılığıdır.

Afrika kıtası coğrafi olarak bulunduğu konum itibariyle stratejik bir öneme sahiptir. Denizyolu güzergâhının merkezinde olması mevcut ticaret yollarının değerini arttırmaktadır. Deniz güvenliği tam olarak sağlanamayan Afrika deniz coğrafyasında yaşanan en büyük problem de deniz korsanlığı veya deniz haydutluğudur. Ki kıta gerçekleri göz önüne alındığında bu normaldir ve denebilir ki birçok suçun temelinde yoksulluk yatmaktadır. Kıta insanlarını hırsızlık, cinayet, mafya, kapkaç, uyuşturucu ticareti ve deniz korsanlığı gibi birçok suçu işlemeye yönelten kıtanın içerisinde bulunduğu yoksulluk ortamıdır. Bu bağlamda bahse konu olan deniz korsanlığı Afrika gibi bir kıta için çok da olağan dışı bir mesele değildir.

Dünya üzerinde korsanlık faaliyetlerinin yüzde 95’i Afrika kıtasında gerçekleşmektedir. Kıta genelinde korsanlık faaliyetlerinin çok sık rastlandığı yerler ise Gine Körfezi, Somali açıkları ve Aden Körfezidir. Bu bölgeler sık sık korsanlık suçlarıyla dünya gündemine giren yerlerdir. Özellikle Gine Körfezi ve Nijerya açıkları deniz haydutlarının merkez üssü konumundadır. Petrol platformlarından balıkçı teknelerine kadar birçok gemiye baskınlar yapılmaktadır.

Somali açıklarında gerçekleşen korsan saldırıları azalsa da günümüze kadar birçok korsan faaliyetinin bağlamı olduğu için bahse değer bir yerdir. Somali’de yaşanan siyasi karışıklık devleti ekonomik iflasın eşiğine getirmiş, halk yoksulluktan kırılır hale gelmiştir. Bu bağlamda korsanların bu bölgede yoğunlaşmasının temel sebebi hem devlet otoritesinin zayıflığı hem de buradaki insan kaynağıdır. Korsanlık faaliyetlerinin yaşandığı bir diğer coğrafya ise Aden Körfezi’dir. Aden Körfezi, dünya ticaretinde önemli bir yere sahip olan Süveyş kanalını kullanmak isteyen gemilerin geçiş güzergâhında bulunduğundan dolayı stratejik bir öneme sahiptir.

Teknolojik imkânların artmasıyla korsanlar karşında ticaret gemilerinin eskiye nazaran daha korunaklı olduğunu söyleyebiliriz. Özel güvenlik firmalarının varlığı, ticaret gemilerinin silahlandırılması gibi etkenler korsanlık faaliyetlerinde düşüşe sebep olmuş fakat bitirmeye yetmemiştir. Gelişen önlemlere karşı korsanların da teknolojik imkânlardan yararlandığını görüyoruz. Yeni tip saldırılarda AK47, roket ve ağır makineli silahların, takip ve gözlem için GPS kullanıldığı gözlemlenmektedir. Deniz korsanlarına karşı önlem alınmasına rağmen yaşanan teknolojik gelişmeler bu suçun aleyhte gelişmesine imkân sağlamaktadır. Korsanlığa kesin çözüm yolu bulunamasa bile azaltılması yönünde yapılması gereken en önemli adım yoksullukla mücadeledir.

M. Fatih Özmen