Konuk YazarBaşında işlemeli külah, sırtında kadife cepken yelek, belinde ipekli kuşak…Yiğitliğiyle nam salmış bir Yörük: Hacı Ali Paşa. Konya’dan Tire’ye göç etmiş ve yeni bir teşebbüs sahası açmak için yer arayan bir muhacir. Güvenilir mizacı onu kısa bir sürede büyük bir çiftliğin kahyası yapıyor. Toprak sahibinin gevşekliği sebebiyle kahya olarak çiftliğin otoritesini ele alıyor. Öyle bir otoriteki, çiftlik sahibinin hanımı dul kalınca onu kocalığa kabul ediyor. İş ve yol bilir biri oluşu Hacı Ali Paşa’yı bu zirve noktasına sevk ediyor. Etrafına hakim oluşu, ileri görüşlülüğü ve diktacı tutumu Paşa’nın hayatından çıkarılacak en önemli dersler. Maalesef ki torunu bu karakterden çok az nasibini almıştır.
Hacı Ali Paşa işini ilerletti ve çok daha fazla zengin oldu. Menderes Nehrinin iki ayrı kolu arasındaki arazilerin sahibi oldu ve saraydan “Paşa” unvanını aldı. İşte ileride gururla “Hacı Ali Paşazade Adnan” diye imza atacak Adnan Menderes böyle bir Paşa’nın torunuydu.
Paşa’dan ayrı olarak bahsetmek istediğim bir kişi daha var: İbrahim Ethem Bey. Aydın’da tahrirat katibi (kaymakamlığın yazı işlerini yöneten görevli). İbrahim Ethem Bey’in ikamet ettiği muhite bakacak olursak Aydın’da itibar sahibi ailelerden sayılabilir. Ama zengin olmamakla birlikte.
İbrahim Ethem Bey yakışıklı bir beyefendi ve bir kıza aşık. 40.000 dönüm toprak sahibi Hacı Ali Paşa’nın kızı Tevfika Hanım’a. Paşa ve çevresi, bir memur ailesinin bir toprak prensine damat olabilecek sıfatta olduğunu düşünmüyorlar. İki genç aşık mektuplaşmaya başlıyor. Mektupların üslubu sanatkârane. Kızı kapıdan girip alamayacağını anlayan İbrahim Ethem Bey, arka kapıyı kullanıyor ve kızı kaçırıyor. Ailelerin de muvafakati sağlanıyor ve Başvekil Adnan Menderes’i dünyaya getirecek evlilik dillere destan bir düğünle cereyan ediyor.
Çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmış ve ticaretin, üretimin merkezlerinden olan Aydın… Ürettiği zeytin ile barışın imgesi olmuş, nice aşklara ev sahipliği yapmış ve Atatürk’ün gözbebeği olmuş. Sayısız Efe yetiştirmiş, tüm ülke ile beraber kurtuluşa koşmuş Ege’nin muhteşem diyarı Aydın’da, Hacı Ali Paşa’nın, İbrahim Ethem Bey’in ve Tevfika Hanım’ın ardı ardına ölümleriyle daha çocukluk yaşlarında olan Adnan Menderes hem öksüz ve yetim kalmış hem de “Çakırbeyli Çiftliği‘nin” de içinde bulunduğu binlerce dönüm toprağın sahibi olmuştur. Bu gelişmelerle birlikte, ileriki yıllarda, Başvekil Adnan Menderes “verem” kelimesinden çok korkacaktır.
Abdulvahap DUMAN
