ÇİNCE ÖĞRENMEK İSTER MİSİNİZ?
Bu yazımı Asya’ya kültürel, tarihsel, ekonomik açıdan ilgi duyan ve Asya dillerini (Çince, Japonya, Korece vs.) ya da bu dillerden en az birini öğrenmek isteyen fakat garip yapısı nedeniyle öğrenememekten çekinen, zorlanacağını düşünen meraklıları için kaleme aldım. Bu yazımda Dünyada nüfusa oranla en çok konuşulan, en eski ve köklü dillerden biri olan, günümüzün ve geleceğin dilleri arasında yıldızı en parlak olan Çinceye dair yaklaşık 6 aydır almakta olduğum ve 4 yıl sürecek olan dil eğitimi üzerine izlenimlerimi aktarmak istiyorum. Çincenin Önemi, Çince Öğrenmenin Avantajları, Çince Öğrenirken Başvurabileceğiniz Kaynaklar, Çince Öğrenmeye Başlarken İzlenilebilecek Yol Haritası vb. konulara değinmeye çalışacağım.
Çince dışarıdan bakıldığında zor bir dil olarak görülür çünkü alışılagelmiş alfabe sistemi yerine karakterler kullanılmaktadır. Fakat Çince düşündüğünüz kadar zor bir dil değildir. Çince öğrenmek de her yabancı dil gibi oturulup çalışılması ve vakit harcanması gereken bir iştir. Çincenin diğer diller gibi bir alfabesi yoktur. Çeşitli karakterlerden oluşan bir yazı biçimi vardır. 4000 yıl öncesinden günümüze kadar gelen hiyeroglif gibi bir yazı biçimine sahip olan Çince’ de resme benzeyen yazı karakterlerine Hanzi(汉字) denir. Bu Hanzi denen karakterlerin her biri bir hece ya da kelimeye karşılık gelmektedir. İlk bakışta çok karışık görünen Çince yazı karakterleri belirli bir sistemle öğretildiği zaman çok kolay bir şekilde yazılır. Örneğin karakterleri yazmaya nereden başladığınız bile doğru ve kolay yazım için çok önemlidir. Küçücük bir hata bile yapmanız yazacağınız kelimenin anlamını tamamen değiştirir. Bu kadar ince noktaları olması Çince’nin zor bir dil değil sistemli bir dil olduğunu gösterir. Alışkanlıklara dayalı olarak gelişmiş olan kalıpların bir hayli fazla olması Çincenin öğrenilmesini kolaylaştıran bir etmendir. Aynı bölgede bulunan ve Çinceden büyük ölçüde etkilenmiş olan Japonca ve Korece dillerinin sondan eklemeli karışık yapısının yanında Çince gayet yalın yapısıyla kolay bir görünüm arz etmektedir. Sanılanın aksine kolay gramer yapısıyla Çince öğrenmek daha zevkli ve eğlencelidir. Çünkü; Çincede gramer yapısı şaşırtıcı bir şekilde çok basittir:
- Çince ’de basit edatlar bulunmamaktır.
- Fiillerde ve kelimelerde değişim yoktur.
- Geçmiş, gelecek, şimdiki zaman gibi kavramlar için çekimler, ekler, kurallar yok denilecek kadar azdır.
- Fiillerde çekimler yoktur.
- Basit koşullu cümleler vardır. Bazen bir hece, bazen iki bazen de 3 hece ile bir cümle kurulabilmektedir.
(Wǒ:ben, Qù:gitmek, Zhōngguó:Çin ‘’Wǒ Qù Zhōngguó’’ Çin’e gidiyorum.) örneğindeki gibi.
- İngilizce ’deki gibi düzensiz fiil yapısı(give-gave-given vb.) ya da Almanca da ki gibi artikel bir yapı(der-die, das vb.) yoktur.
Aşağıda da görüldüğü gibi Çince 4 farklı tonlamaya sahiptir ve kullanılan her bir tonlama kelimelere farklı anlamlar yüklemekte ve yanlış tonlamada kelimenin anlamı tamamen farklı bir anlama bürünmektedir.
Aşağıda yer alan linkte Çince tonlamanın nasıl yapıldığına dair bir videoyu izleyebilirsiniz.
Aşağıdaki linkte yer alan videoda Çince karakter çizim kurallarını izleyebilir, bu teknikle Çince yazı yazmanın kurallara uyulduğu sürece ne kadar hızlı ve etkin bir biçimde yazıldığını görebilirsiniz.
Gelişen teknoloji ve insanların dijital ortamlara daha çok önem vermeyee başlamasıyla Çin hükümeti iletişimi daha kolay ve hızlı hale getirmek için ‘’pinyin’’ adını verdikleri bir tür yazı tekniğini geliştirmiştir. Bu sayede sosyal platformlar daha etkin bir şekilde kullanabilmektedir. Pinyin Latin harfler kullanılarak Çince karakter oluşturma tekniğidir.
Örneğin; Nǐ hǎo (你好), Zhōngwén (中文) gibi.
Çincenin bir diğer özelliği de yazma ve konuşma dilinin net bir şekilde birbirinden ayrılmasıdır. Genelde insanlar konuşma dilini daha çabuk öğrenirken yazı dili de zamanla gelişerek konuşma dili ile birleşir. Çince yazma dilinde en temel nokta, gördüğünüz karakterleri iyi tanıyabilmenizdir. İlk bakıldığında karışık gibi görünen harfler aslında belirli yazma sistemine göre yazıldığı için küçük bir çizgi bile bu karakterleri ayırt etmenize yardımcı olacaktır. Çince yazıları daha rahat okuyabilmek için karakterlerin hem verdikleri sesi iyi bilmek hem de anlamlarını iyi kavramış olmak gerekir. Bu iki şeyi iyi bildiğiniz zaman öğreniminiz çok kolaylaşır. Bunun için de karakterleri sık sık yazarak tekrarlamak ve Çince klavye kullanmak çok işe yarar. Çince yeterlilik sınavı, Çince bilinen adıyla HSK(Hanyu Shuiping Kaoshi, 汉语水平考),Çin Halk Cumhuriyeti’nin ana dili Çince olmayanlara Çince yeterliliklerini ölçmek için uyguladığı tek resmi sınavdır. Yabancı öğrenciler veya Çin sınırları dışarısında doğmuş Çin kökenli insanlar, Çin’de yaşamak için oturma izni ya da üniversite, yüksek lisans veya doktora eğitimi almak istiyorlarsa yapılan HSK sınavını geçmek zorundadırlar. HSK toplam 6 seviyeden oluşmaktadır.
Çince bilmenin size sağlayacağı imkanları bilmek de size ayrı bir motivasyon verecektir. Çin’in dünyada yükselişi, artan ticaret hacmi, küresel siyasette söz sahibi olmaya başlaması, yakın gelecekte dünyanın süper gücü olmasının beklenmesi, kendine özgü kültür ve tarihi, iş dünyasında Çincenin kritik rolü vb. gibi durumlar sıkça duyduğumuz ve duymaya devam edeceğimiz vaziyetlerdir. Genel olarak bakıldığında Çince öğrenmek sanıldığından daha kolay ve keyifli bir iş olmakla birlikte maddi getirisi de yüksek olan bir deneyim olacaktır.
Çince öğrenmek bu kadar kolay ve keyifli iken; ülkemizde Çince öğrenebilmek için başvurulabilecek kaynak sayının gün geçtikçe çoğalmaya başlaması da sevindirici bir haberdir. Bugün aşağıda yer alan lisans düzeyinde Çince’ ye yönelik eğitim vermekte olan üniversitelerimiz şöyledir:
İstanbul Üniversitesi – Çin Dili ve Edebiyatı
Ankara Üniversitesi – Sinoloji Anabilim Dalı (Sinoloji, Asya’nın merkezi kültür alanı olan Çin’i konu edinen bir bilim dalıdır. Çin dilini ve uygarlığını inceler.)
Kayseri Erciyes Üniversitesi – Çin Dili ve Edebiyatı
Girne Amerikan Üniversitesi – Çin Dili ve Edebiyatı (Tam,%75, %50, %25 Burs Seçeneği)
Ayrıca Samsun 19 Mayıs, Başkent, Gaziantep, Çağ, Okan, Yeditepe, ODTÜ, Boğaziçi Üniversitelerinde vb. birçok üniversitede yer alan Yabancı Diller Yüksek Okulu bünyesinde düzenlenen kurs ve etkinliklere katılım sağlayabilirsiniz. Bununla beraber yine birçok üniversitenin ‘’Mütercim – Tercümanlık ‘’ bölümünü tercih ettiğiniz takdirde Çince öğrenebilirsiniz.
Ülkemizde ilki ODTÜ bünyesinde kurulan Konfüçyus Enstitüsü aracılığı ile Çince öğrenmekle ile kalmayıp, Çin Kültür, Tarih ve Geleneklerini keşfedebilirsiniz. Ülkemizde dört adet Konfüçyus Enstitüsü bulunmaktadır. Detaylı incelemeniz ve bilgi almanız adına ilgili site linkleri aşağıda verilmiştir:
Ortadoğu Teknik Üniversitesi(ODTÜ) – Konfüçyus Merkezi (http://www.ci.metu.edu.tr/)
Boğaziçi Üniversitesi – Konfüçyus Enstitüsü (http://www.confucius.boun.edu.tr/?lang=tr)
Okan Üniversitesi – Konfüçyus Enstitüsü (https://www.okan.edu.tr/ci/)
Yeditepe Üniversitesi – Konfüçyus Enstitüsü (http://www.confucius.yeditepe.edu.tr/)
İlgili STK, Dernek ve Vakıflar
Türkiye Gençlik Vakfı(TÜGVA) – Bölge Uzmanı Yetiştirme Programı/ Çin Bölgesi (http://www.bolgeuzmani.com/)
Türk – Çin Kültür Derneği (http://www.cinkultur.com/)
Türk – Çin Dostluk Vakfı (http://www.turkcindostlukvakfi.org.tr/)
Gibi STK, dernek ve vakıfların başlıca faaliyet gösterenleri bunlardır. Bunlar dışında ekonomik anlamda birçok kurum ve kuruluş bulunmaktadır.
Hepsine ek olarak sosyal medya hesapları, youtube sayfaları, Android ve IOS kaynaklı uygulamalar yolu ile Çince öğrenmek için yabancı arkadaşlar edinebilir, dil öğreniminizi kolaylaştırabilirsiniz. Bunlar :
Çince Kulübü – (https://www.facebook.com/cincekulubu.lotus/)
İ.Ü Çince Kulübü – (https://www.facebook.com/iucindekulubu/)
Çin Nabzı- (www.cinnabzi.com) Twitter: @cinnabzi
Learning Chinise So Easy (https://www.facebook.com/learnchineseSoEasy/)
China Xinhua News, Xinhua Turkey, China Global Television Network, People’s Daily China, China Radıo International Turkey kanallarının sosyal medya hesapları ve
@AltayAtli , @kdrtemiz , @AlperenUmit , @Fatih_Oktay_TR isimli twitter adreslerini takip etmeniz Çin’ e dair gelişme ve haberleri yakından takip etmenize olanak sağlayacaktır.
Uygulamalar
HelloTalk – Yabancılar ile iletişime geçip bildiğiniz dili(Türkçe, İngilizce vb. gibi) onlara öğrettiğiniz onlarında bildikleri dili(Çince,Japonca) size öğretebildiği uygulamadır.
ChineseSkill – Çince öğrenmeyi zevkli hale getiren uygulamalardan biridir.
Pleco – Çince- İngilizce, İngilizce- Çince sözlük uygulamasıdır.(Mutlaka İndiriniz)
Google Çeviri – Onlarca dilde çeviri imkanı sunan ve çevrimdışı translate yapabilen uygulama Çince için kullanışlı
MandarinDrill – Çince karakterlerin her biri için ayrı ayrı anlamını gösteren uygulama
HSK Flash Card – HSK ‘ya hazırlanabilmeniz için çeşitli testlere yer veren uygulamadır.
Duolingo – Çince öğrenebilmek için kullanışlı ve faydalı bir uygulamadır.
Son olarak naçizane izlenimim şöyledir:
Çince öğrenmeye karar vermek aslında bu büyük sürecin en önemli aşamasıdır. Öğrenmeye ilk başladığınızda garipseyecek, zaman zaman kendinizi sorgulayacaksınız. Bunun yanında ilk ayınızda Çince öğrenmeye başladığınızı öğrenen çevrenizin birbirinden ilginç soruları ile muhatap olacaksınız. Aynı zamanda insanlar tarafından Çince öğrendiğiniz için ayrı bir dizi övgü ve takdire layık görüleceksiniz. Yazı yazmaya ilk başladığınızda elinizin sağa sola doğru kaydığını hissedecek ve olanca gayretiniz ile karakterleri düzgün yazmaya çalışacaksınız. Ellerinizin bu düzene alışması sadece iki hafta gibi bir zamanınızı alacak ve karakterlerin her birinin ayrı bir anlam ifade ettiğini öğrenerek artık daha bilinçli ve istekli devam edeceksiniz. İkinci haftadan sonra ise ilerlemenize bağlı olarak artan karakter sayısını günlük düzenli yazı çalışması yaparak devam edeceksiniz. İlk ayınız bittiğinde dışarıdan bakıldığında insanlara çok zor ve karmaşık gelen Çince’nin aslında diğer diller gibi ve hatta diğer dillerden daha basit noktaları olduğunun farkına varacaksınız. İlk ayınızı bitirmeniz demek artık tamamı ile adapte olup kararlılık ile devam etmeniz için büyük bir avantajdır. Bütün bunlarla birlikte gün geçtikçe artan karakter bilginiz beraberinde konuşma becerinizi birden bire olmasa bile yavaş yavaş artıracaktır. Daha sonra ilerleyen dönemlerde Çince’nin yanı sıra Çin Halk Cumhuriyeti ile ilgilenmeye, çeşitli sosyal medya platformlarından Çin’i takip etmeye, Çin ile ilgili haberlere, programlara, seminer, konferans, panel vb. programları kaçırmamaya çalışacaksınız. Bütün bunlar Çince öğrenmeye olan ilgi ve isteğinizi birkaç kat daha artıracaktır.
Not: Çince öğrenmek isteyenler dil hakkında merak ettikleri her türlü soruyu sorabilirler. Ayrıca öğrenmek isteyenlere yardımcı olmaya çalışırım. (fatih.guzel8042@gmail.com)
Fatih GÜZEL