İlim ve Medeniyet
Yeni Nesil Sosyal Bilimler Platformu
Geçenlerde Farha isimli Ürdün yapımı filmi izledim. Film dar bir alanda geçmesine rağmen içerisinde oldukça güzel bilgiler vardı ve İsrail’in bağımsızlık savaşında aşırılık yanlısı çetelerin vesayre yaptığı vahşetleri göstermesi bakımından oldukça güzeldi. Dizi Farha isimli kızın bir köyde mahsur kalmasını konu alıyor. Köy ve köyün sakinleri tam bir direniş örneği sergilememelerine rağmen öldürülüyor veya kaçıyorlar. Köyün neresi olduğu tam net değil. Özellikle bu tarz köylerin en önemlisi Deyr Yasin’dir. Deyr Yasin’de 200’den fazla, kadın, çocuk ve insan katledilmiş ve soykırıma-etnik temizliğe uğratılmıştır.
Farha’nın köyünde yaşananlar sözlü anlatım yoluyla nesillerce aktarılmış. Daha sonra bir filme çevirmişler. Farha’nın babası muhtar ve Farha Kuran-ı Kerim öğrendikten sonra geleneğe aykırı bir şekilde eğitime devam etmek ve şehre gitmek istiyor. Babası ve Hocası sıcak karşılamasa da Amcası sıcak karşılıyor. Tam babası ikna olmuş ve şehre gidecekken İngilizler bölgeden çekiliyor ve Yahudiler bölgeye giriyorlar. Taş üstünde taş bırakmıyorlar ve bu şekilde birçok Filistinli köyü yıkılıyor.
Savaş başladığında babası Farha’ya Amcasıyla gitmesini söylese de Farha son anda vazgeçip babasının yanına dönüyor ve babası da onu mahzene kilitliyor ve üzerini sıvıyor. Bu şekilde savaştan sağ kurtulmayı başaran Farha, içeriden de çıkmak zorundadır ama bu pek de mümkün gözükmüyor. Çok defa deniyor ama başaramıyor. Su açısından sıkıntı yaşıyor ama yağış alan bir yer olmalı ki bölgenin yağış aldığını görüyoruz.
Bu hikayenin bir benzerini Anne Frank’tan biliyoruz ama Farha, Anne Frank ile anlatıldığına göre aynı kaderi paylaşmıyor. Babasının öldüğü düşünülüyor ama Farha yaşıyor büyük ihtimalle. Yahudiler, Anne Frank’ın zamanında öldürülen ve mazlum durumunda iken şimdi roller değişiyor ve onlar öldürüyorlar. Tarih tekerrürden ibaret ve Rabbimiz günleri insanlar etrafında döndürüyor.
Savaşın başları olmalı ve muhtar bu şekilde- bu şartlar altında- savaşın kazanılamayacağını söylüyor ama kabul etmiyor bir grup Filistinli Mücahit. Arap kuvvetlerinden yardım geleceğini düşünüyorlar ama düşündükleri gibi olmuyor. Araplar sayıca ve silah olarak Yahudilerden üstün değillerdi. Yahudiler ise oldukça üstün bir konumdalardı ve savaşı bu yüzden kazandılar. İsrail tarih yazımında İsrail birçok Arap devletinin çekirge sürüleri gibi İsrail’e saldırdığını ve İsrail’in bu savaşı kazandığını yazar. Ama hakikat öyle değildir. Arap ülkeleri güçsüz ve teçhizatsız durumdadır. Bu yüzden de kazanan taraf Yahudilerindir.
Arap ülkeleri kendi aralarında koordinasyondan yoksundular. Hüseyniler ile Arap kuvvetleri arasında anlaşmazlık ve Ürdün ile de aralarında anlaşmazlık bulunuyordu. Ürdün Kralı Abdullah Yahudilerle 1947 yılında gizli bir antlaşma yapmakta ve İsrail’e saldırmayacağını beyan etmekteydi. Arap devletleri büyük bir tutarsızlık içinde, Filistin’i kurtarmak gibi bir ortak hedeften yoksun bir şekilde savaşa girdiler.
İsrail’e en büyük tehdit Arap Lejyonu idi. Arap Lejyonu’nun başında Glubb Paşa vardı ve Ürdün Kralının hizmetindeydi. Ama ne vardı ki Lejyon ve Hagana, İrgun veya Stern hangisi olursa olsun, aralarında ciddi bir savaş hiç olmadı. Ayrıca Lejyonu teçhizatlandıran ve finanse edenler İngilizlerdi ki İngilizler Yahudi devletinin kurulmasına yeşil ışık yakmışlardı. İsrail özellikle Çek Cumhuriyetinden aldığı silahlarla üstünlük sağladı ve diğer savaşlarda da bu üstünlüğü devam etti. Bu üstünlükten dolayı da Süper güçlerin dikkatini çekmeyi başardı ve onların desteklerini kazandı. Sonrasında ise her şey daha da kolaylaştı denilebilir.
Filmin bana düşündürdükleri ve yazmak istediklerim bunlardır. Bence izlenilmeli ve hissedilmeli. Bu tarz olayların tekrar etmemesi ve başka hiçbir beldemizde olmaması içinde teyakkuzda olmak gerektiğini belirtmeliyim.
Ozan Dur
31.12.2022 / 11:05YouTube'dan izlemek mümkün.
Eda O.
31.12.2022 / 00:21Filistinli arkadaşım bana bu filmi önerdi ama ben Netflix'te açamadım. Şöyle hata verdi "Olamaz! Bu içerik bulunduğunuz ülkede şu anda yayınlanmıyor." Onların ülkesinde yayınlanıyor diye hatırlıyorum. Siz hangi siteden izlediniz?