GENSORU ÖNERGESİ NEDİR?

ANAYASA HUKUKU

GENSORU TANIMI: Türkiye Büyük Millet Meclisinde başbakana veya bakanlardan birine, milletvekilleri tarafından açılan ve sonunda soruşturma yapılması istenebilen soru.

Bütün parlamenter denetim araçları arasında sadece gensoru hükümetin veya bir bakanın siyasal sorumluluğuna yol açabilir. Yani onun meclisçe görevden uzaklaştırılmasına imkân verir. Gerçi meclis soruşturması sonucunda Yüce Divan’a sevk edilen bir bakan da bakanlıktan düşmektedir ama bu yol sadece “cezai” sorumluluğu gerektiren işlerde kullanılır. 1982 Anayasası gensoruyu 1961 Anayasasına benzer şekilde düzenlemiştir. Buna göre gensoru önergesi bir siyasi parti grubu adına veya en az 20 milletvekili imzasıyla verilir.

Gensoru önergesi verilişinden sonraki 3 gün içerisinde bastırılarak üyelere dağıtılır; dağıtılmasında itibaren 10 gün içinde gündeme alınıp alınmayacağı görüşülür. Bu görüşmede ancak önerge sahiplerinden biri siyasi gruplar adına bir milletvekili Bakanlar Kurulu adına başbakan veya bir bakan konuşabilir. Gensoru görüşmeleri sırasında üyelerin veya grupların verecekleri bir gerekçeli güvensizlik önergeleri veya Bakanlar Kurulu’nun güven isteği bir tam gün geçtikten sonra oylanır. Bakanlar Kurulu’nun veya bir bakanın düşürülebilmesi üye tamsayısının salt çoğunluğu ile olur; oylamada yalnız güvensizlik oyları sayılır.

Bakanlar Kurulu’nun veya bir bakanın ancak üye tamsayısının salt çoğunluğunun oyuyla düşürülebilmesi kuralı da hükümet istikrarını sağlamaya yöneliktir. Oylamada yalnız güvensizlik oylarının sayılacağı kuralı 1982 Anayasası ile getirilmiştir. Bu hükümle güven oylamasında adi çoğunlukta azınlıkta kalan fakat anayasa gereğince istifaya mecbur olmayan bir hükümetin saygınlık kaybına uğramasını önlemek istenmiştir.

Yorum Yaz