Güç dengesi teorisi, uluslararası ilişkiler teorisinde en eski ve en temel kavramlardan biridir. Bu modele göre, büyük güçler arasındaki askeri ve malzeme yeteneklerindeki dengesizlikler ve konsantrasyonlar kontrol edilmekte, bu suretle uluslararası sistemdeki büyük güçlerin hayatta kalmasını sağlamak için denge sağlanmaya çalışılmaktadır.

Bir güç dengesi, rakip güçler arasındaki istikrar halidir. Uluslararası ilişkilerde, ülkeler arasındaki denge veya herhangi bir devletin aşırı güçlenmesini önlemek için kurulan ittifak sistemleridir. Bunu sağlayan devlet/ittifak geri kalan devletler üzerinde iradesini uygulama yeteneğini kazanmış olur. Kendini korumanın birincil yol gösterici ilke olduğu politik gerçekçiliğin ortak bir yönüdür.

Güç dengesi, tehdit unsuru devletlere karşı denge kurabilmek için ittifak kurmayı öneren teoridir. 19 ncu yüzyıl bir güç dengesi sistemine örnek teşkil eder.

Güç dengesi sistemi ne zaman olur?

Güç dengesi sistemi bir kaç ana ülkenin benzer bir güce sahip olduğu ve bu güçlerini ittifaklar yoluyla aşağı yukarı dengelediği belli periyotlarda olur.

Eğer A ülkesi B ülkesi tarafından tehdit edildiğini hissederse, B’yi caydıracağı umuduyla C ülkesiyle bir ittifak kurar. Daha sonra onların hepsi D ülkesinin gittikçe artan gücüne karşı kendilerini korumak için bir ittifak oluşturabilir.

Bu yol her zaman işe yaramamış olsa da tarih boyunca savaşların vahşetini ve sayısını sınırlandırmaya yardım etti.

Teorisyenler bir güç dengesi sisteminin çalışmasının bir ortak kültürü ve bakış açısını ve sistemi çökertmemeye dair bir sadakati paylaşan en az beş ana oyuncu gerektiğini söyler.

Güç dengesi bir poker oyunu gibidir; ki poker oyununda bütün parayı kazanmak yerine oyunun sürüp gitmesini tercih edersiniz, dolayısıyla diğer oyuncuları iflas ettirmekten uzak durursunuz.

Kaynak: stratejikanaliz.com / Ahmet AKIN, (E) Topçu Kurmay Albay