Hausa dili Afrikanın en çok konuşulan dilleri arasındadır. Buna rağmen TRT Hausa açılsa da bu dilin öğrenimine dair materyaller oldukça sınırlıdır. Benim bir hayalim vardı ve İslam dünyasından farklı dillerle ilgili materyalleri zamanında toplamaya çalışmıştım. Elime geçen materyallerden birisi de Hausa’nın öğrenimi ile ilgili olandır. Her şeyi Batının veya İngilizlerin yapmasını beklersek, daha çok bekleriz. Onlar kendi menfaatleri doğrultusunda hareket ediyorlar. Bizler de kendi iyiliğimiz için en azından İslam dünyasının dillerini öğrenmeli ve bölgeyi yakından takip etmeliyiz.
Bu konuşma kalıpları ve sohbetleri inceleyerek ve üzerinde alıştırmalar yaparak dil öğrenenlerin olduğunu biliyorum. Mesela good morning kelimesini ele alalım. Good ne demek anlaşılıyor. Peki bad ne demek. Ona da sözlükten bakalım. Ona bakmışken beatiful ve ugly kelimelerini de merak edip bakalım ve defterimize kaydedelim. Öğrendiğimiz kelime sayısı artıyor. Acaba Good kelimesiyle ilgili eş anlamlı kelimeler var mıdır? Ona da bakalım. Morning kelimesi var, sabah demek. Akşam ne demek peki ve merak edip bakalım. Böyle böyle cümleyi ayırıp, üzerinde işlem yaptıkça dilin mantığını daha iyi kavrayacaksınız.
İngilizce kelimeleri olduğu gibi alıyorum. Bazılarında hata var büyük ihtimalle.
Hausa Sohbet Kelimeleri
| English | Hausa | Türkçe |
| Good morning | Ina Kwana | Günaydın |
| Good afternoon | Ina wuni | İyi öğlenler |
| Good evening | Barka da yamma | İyi akşamlar |
| Good day | Barka da yau | İyi günler |
| Well done | Ina gaisuwa | Aferin |
| How are you? | Ina lafiye/Kana lafiya? | Nasılsın? |
| I am fine | Ina lafiya lau | Ben iyiyim |
| Safe journey | Sauka lafiya | Güvenli yolculuklar |
| Good night | Saida safe, mu kwana lafiya | İyi geceler |
| Hello | Ina gaisuwa | Merhaba |
| Good bye | Sauka lafiya | Görüşmek üzere |
| How life? | Ya ya rayuwa? | |
| How rain? | Ya ya ruwa? | |
| How town? | Ya gari? | |
| A boy is a son | Yaro da ne | Çocuk erkektir |
| What is a boy? | Mene ne yaro? | Çocuk nedir? |
| Boy is a human being | Yaro dan adam ne | Çocuk insandır |
| A girl is a daughter | Yarinya yar adam ce | |
| A cat and rat | Mage da bera | Kedi ve fare |
| What are they? | Menene su? | Onlar nedir? |
| They are animals | Su dabbobi ne | Onlar hayvanlardır |
| What is a dog? | Menene kare? | Köpek nedir? |
| What is pigeon? | Menene tattabara? | Güvercin nedir? |
| Pigeon is a bird | Tattabara tsuntsuwa ce | Güvercin kuştur |
| What is a fly? | Menene kuda? | Sinek nedir? |
| Fly is an insect | Zuma kwaro ne | Sinek bir böcektir |
| What is a bee? | Menene zuma? | Arı nedir? |
| Bee is an insect | Zuma kwaro ne | Arı bir böcektir |
| What is an ant? | Menene tururuwa? | Karınca nedir? |
| Ant is an insect | Tururuwa kwaruwa ce | Karınca bir böcektir |
| What is a house? | Menene gida? | Ev nedir? |
| House is a building | Gida gini ne | Ev bir yapıdır |
| What are these animals? | Wadanne dabbobi ne wadannan? | Bu hayvanlar nedir? |
| These are goats | Wadannan awakai ne | Bunlar keçidir. |
| İs this girl a good girl? | Ko wannan yarinyar kirki ce? | Bu kız iyi bir kız mı? |
| Yes, Aisha is a good girl | Kwarai, Aisha yarinyar kirki ce | Evet, Ayşe iyi bir kızdır |
| İs this boy a good boy? | Ko wannan yaron kirki ne? | Bu çocuk iyi bir çocuk mudur? |
| No Ali is a bad boy | A’a Ali bashi da kirki | Hayır Ali kötü bir çocuktur |
| Is this a tall boy? | Ko wannan dogon yaro ne? | Bu genç uzun boylu mu? |
| Yes, he is a tall boy | E, shi dogon yaro ne | Evet o uzun boylu |
| İs that box heavy? | Ko akwatun can yana da nauyi? | Bu kutu ağır mı? |
| Yes, it is heavy box | Kwarai yana da nauyi akwatin | Evet bu kutu ağır |
| Where is the boy? | Ina yaron? | Çocuk nerededir? |
| The boy is in the house | Yaron yana gida | Çocuk evdedir |
| Where is the father? | Ina baba? | Baba nerededir? |
| The father is in the Office | Baba yana ofis | Baba ofistedir. |
| Where is the bird? | Ina tsuntsu yake? | Kuş nerededir? |
| The bird is in the nest | Tsuntsu yana cikin sheka | Kuş yuvadadır |
| Where are the birds? | Ina tsuntsaye suke? | Kuşlar nerededir? |
| The birds are in the nest | Tsuntsaye suna cikin sheka | Kuşlar yuvadadır |
| Where is the mother? | Ina ınna take? | Anne nerededir? |
| The mother is in the kitchen | Inna tana cikin dakin girki | Anne mutfaktadır |
| Where is the man? | Ina mutumin yake? | Adam nerededir? |
| He is under the tree | Yana karkashin bishiya | Adam ağacın altındadır |
| Where is the lamp? | In fitila take? | Lamba nerededir? |
| It is on the table | Tana kan tebur | O masanın üzerindedir |
| Where is the bridge? | Ina gada take? | Köprü nerededir? |
| It is over the river | Tana kan kogi | Suyun üzerindedir |
| The bridge is over the river | Gada tana kan kogi | Köprü nehrin üzerindedir |
| What are you? | Menene kai? | Sen nesin/kimsin? |
| I am a woman | Ni mace ce | Ben kadınım |
| What are you? | Menene kai? | Sen nesin/kimsin? |
| I am a man | Ni namiji ne | Ben erkeğim |
| Where is the box? | Ina akwatun yake | Kutu nerededir? |
| It is under the table | Yana karkashin tebur | O masanın altındadır |
| Where is the river? | Ina kogi yake? | Nehir nerededir? |
| It is under the bridge | Yana karkashin kogi | Köprünün altındadır |
| What is Bukar doing now? | Me Bukar yake yi? | Bukar şuan ne yapıyor? |
| He is sitting | Yana zuane | O oturuyor |
| What is Ladi doing now? | Me Ladi Take yi? | Ladi ne yapıyor? |
| She is standing | Tana tsaye | O ayakta duruyor |
| What is Musa and Aisha doing? | Me Musa da Aisha suke yi? | Musa ve Ayşe ne yapıyor? |
| They are eating food | Suna cin abinci | Yemek yiyorlar |
| Are they running? | Sunu gudu ne? | Onlar koşuyor mu? |
| No, they are not | A’a ba gudu suke yi ba | Hayır, koşmuyorlar |
| Do you work everyday? | Kana yin aiki kullum? | Her gün çalışıyor musun? |
| Does Nura go to school everyday? | Ko Nura yana zuwa makaranta kullum? | Nura her gün okula gidiyor mu? |
| No, he does not g oto school everyday | A’a baya zuwa makaranta kullum | Hayır, her gün okula gitmiyor? |
| What do we do everyday? | Me muke yi kullum? | Biz hergün ne yaparız? |
| We eat foot everday | Muna cin abinci kullum | Biz her gün yemek yeriz |
| What do we do with our nose? | Me muke yi da hancinmu? | Burnumuzla ne yapıyoruz |
| We smell with our nose | Muna shakar kamshi da hancinmu | Burnumuzla kokluyoruz |
| What do we do with our mouth? | Me muke yi da baki? | Ağzımızla ne yaparız? |
| We eat food with our mouth | Muna cin abinci da bakinmu | Ağzımızla yemek yeriz |
| We drink with our mouth | Muna sha da bakinmu | Ağzımızla içeriz |
| We speak with our mouth | Muna magana da bakinmu | Ağzımızla konuşuruz |
| We walk with our foots | Muna tafiya da kafafunmu | Ayaklarımızla yürürüz |
| We work with our hands | Muna aiki da hannayenmu | Ellerimizle çalışırız |
| Blind man cannot see | Makaho baya iya gani | Görme engelli adam göremez |
Hazırlayan: Ozan Dur
Kaynak: Teach yourself words and their meaning in Hausa- Ube edition