HİNDİSTAN: SİYASİ VE İDARİ YAPISI, EKONOMİSİ, DİNİ VE KÜLTÜREL YAPISI, HİNT DİASPORASI | İlim ve Medeniyet

Konum olarak Güney Asya’da yer alan ve 3 milyon km²’den fazla bir alana yayılmış olan Hindistan, yüz ölçümü itibariyle dünyanın en büyük 7. ülkesidir. Hindistan; doğusunda Bangladeş ve Myanmar, kuzeyinde Bhutan, Çin ve Nepal, batısında Pakistan ve güneyinde ise Sri Lanka’nın bulunduğu stratejik bir konuma sahiptir.

Yaklaşık 1.3 milyarlık nüfusuyla dünyanın en kalabalık ikinci ülkesi olan Hindistan, son zamanlarda ekonomileriyle ön plana çıkan BRICS ülkelerinden biridir.

Uzun bir İngiliz sömürge geçmişine sahip olan ve İngiliz sömürüsü altında olduğu dönemlerde defalarca bağımsızlık girişimlerinde bulunan Hindistan halkı, her seferinde iç anlaşmazlıklar ve İngilizlerin kanlı müdahalelerinden dolayı başarılı olamamıştır. İngilizler meydana gelen bağımsızlık hareketlerine karşı; “Müslümanlar ve Hintliler birbirlerini barış içinde yönetecek kapasiteye sahip olmadıklarından onları başka bir milletin yönetmesi gerekmektedir” diyerek sömürünün kalıcılığı için mücadele etmişlerdir.

İkinci Dünya Savaşı sonrası, Mahatma Gandhi ve Muhammed Ali Cinnah önderliğinde bağımsızlık hareketi ivme kazanmış ve 1947 yılında başarıya ulaşmıştır. 1947 yılına gelindiğinde Hindistan bağımsızlık yasası ilan edilmiş ve Ağustos 1947 tarihinde ülke Hindistan ve Pakistan olmak üzere ikiye ayrılmıştır. 15 Ağustos 1947 tarihinde bağımsızlığını ilan eden Hindistan, 1950 de oluşturulan yeni anayasa ile Hindistan Cumhuriyeti adını almış ve dünyanın en kalabalık demokrasisi unvanına sahip olmuştur.

Siyasi ve İdari Yapı

15 Ağustos 1947 tarihinde İngiltere’den bağımsızlığını kazanan Hindistan 26 ocak 1950 tarihinde kabul ettiği anayasa ile bugünkü Hindistan Cumhuriyeti’ne dönüşmüştür. Çok partili parlamenter demokrasiyle yönetilen Hindistan; yaklaşık olarak 1 milyar 350 milyon nüfusu ve 814  milyon seçmeni(2014) ile dünyanın en kalabalık demokrasisi unvanına sahiptir.

Hindistan’da devletin başı; beş yıl için seçilen cumhurbaşkanıdır. Cumhurbaşkanlığı makamı daha çok temsili bir statüye sahip olup asıl devlet işleri başbakan ve hükümeti tarafından yürütülmektedir. 17 Temmuz 2017 tarihinde gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerine bakıldığında seçimleri Başbakan Narendra Modi’nin partisi BJP öncülüğündeki iktidar bloğunun adayı Ram Nath oyların %65’ini alarak cumhurbaşkanı seçilmiştir. 7 nisan-12 mayıs 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen son genel seçimlerde ise Bharatiya Janata Partisi 282 milletvekili ile birinci çıkmıştır. Hükümeti kurma görevini Gucerat başbakanı Narendra Modi devralarak Hindistan’ın başbakanı olmuştur.

Federal devlet yapısına sahip olan Hindistan Cumhuriyeti; 29 eyalet ve 7 birlik bölgesinden oluşmaktadır. Eyaletler; Andhra Pradesh, Arunachal Pradesh, Assam, Bihar, Chhattisgarh, Goa, Gujarat, Haryana, Himachal Pradesh, Jammu and Kashmir, Jharkhand, Karnataka, Kerala, Madhya Pradesh, Maharashtra, Manipur, Meghalaya, Mizoram, Nagaland, Orissa, Punjab, Rajasthan, Sikkim, Tamil Nadu, Tripura, Uttar Pradesh, Uttarakhand, West Bengal’dir. Birlik bölgeleri ise Andaman ve Nicobar Adaları, Chandigarh, Dadra and Nagar Haveli, Daman and Diu, Delhi, Lakshadweep ve Puducherry’dir. Hindistan’da yasal altyapı 1950 anayasasına ve İngiliz hukukuna dayanır.

Çok partili parlamenter demokrasiyle yönetilen Hindistan, Parlamento’nun Eyaletler Meclisi (Rajya Sabha) ve Halk Meclisi (Lok Sabha) olmak üzere iki meclisli bir yapıya sahiptir. Ayrıca her eyalet kendi hükümet ve parlamentosuna sahiptir. Dolayısıyla yönetim merkezi hükümet ve eyalet hükümetleri arasında bölünmüştür.

Birlik bölgelerine bakıldığında ise, bu topraklar merkezi yönetim tarafından atanan valilerce yönetilmektedir. Ancak  Puducherry ve Federal Başkent Delhi, birlik toprakları statüsüne sahip olmalarına rağmen diğer 5 birlik bölgesinden farklı olarak bir kabineye ve seçilmiş bir meclise sahiptir.

Halk meclisi olarak Lok Sabha; 552 sandalyeye sahip olup seçimleri beş yılda bir tekrarlanmaktadır. 552 üyenin 530’u eyaletlerden, 20’si birlik bölgelerinden seçilmektedir. Geriye kalan 2 üye ise cumhurbaşkanı tarafından -eğer yeteri kadar temsil edilmedikleri düşüncesinde ise  anglo-hint kökenlilere ayrılmıştır. Seçme yaşı 18 olan Hindistan’da Lok Sabha için seçilme yaşı 25 olarak belirlenmiştir.

Eyaletler meclisi olan Rajya Sabha ise 250 sandalyeden oluşur. Üyelerinden 12’si cumhurbaşkanı tarafından atanan Rajya Sabha’da üyeler genelde seçimle değil eyalet parlamentoları ve birlik bölgeleri tarafından nüfus yoğunluğuna göre seçilmektedir. Eyaletler meclisi için seçilme yaşı 30 olarak belirlenmiştir.

Çok partili parlamenter demokrasiyle yönetilen Hindistan’da 2014 seçimlerine 40’ın üstünde parti katılmıştır. Ülkede tüm Hindistan genelinde Lok Sabha seçimlerine katılan partilerin yanı sıra bir de eyaletler düzeyinde seçimlere katılan küçük partiler vardır. Ayrıca parlamenterlerin parti değiştirmesi de yasaktır. Son genel seçimlere göre Hindistan Parlamentosu’nda dört ve üstü sayıda sandalyeye sahip olan siyasi partiler aşağıdaki gibidir.

Nationalist Congress Party (NCP), Bharatiya Janata Party (BJP), Aam Aadmi Party (AAP), Lok Janshakti Party (LJP), All India Anna Dravida Munnetra, Kazhagam (AIADMK), Rashtriya Janata Dal (RJD), All India Trinamool Congress (TMC), Rashtriya Lok Dal (RLD), Bahujan Samaj Party (BSP), Samajwadi Party (SP), Shiromani Akali Dal (SAD), Biju Janata Dal (BJD), Shiv Sena (SS), Communist Party of India (CPI), Desam Party (TDP), Communist Party of India-Marxist (CPI(M)), Telegana Rashtra Samithi (TRS), Dravida Munnetra Kazhagam (DMK), Congress (YSRC), Indian National Congress (INC), Dal (United) (JD(U)).

Hindistan dünyanın en kalabalık demokrasisi olmasının yanı sıra en karmaşık ve zorlu seçimlerin yapıldığı ülkedir. 1950’den günümüze ortalama %55’lik bir katılımla gerçekleştirilen seçimler 2014 yılında % 66’lık bir rakamla ortalamanın üstüne çıktı. 2014 yılında gerçekleştirilen son seçimlerinde 814 milyon seçmen için yaklaşık 930 bin seçin noktası oluşturuldu. Dolayısıyla böyle büyük seçmen rakamları ve oy kullanma noktalarının olduğu Hindistan’da seçimlerin tek günde yapılması mümkün görülmemektedir. Son genel seçimlere bakıldığında seçimler yaklaşık 6 haftalık bir zaman diliminde, 7 Nisan -12 Mayıs arasında gerçekleştirilmiş ve sayımlar ise yaklaşık 4 milyon görevlinin çalışmaları ile 16 mayısta tek günde yapılmıştır.

Ayrıca Hindistan’da son genel seçimlerde ilk kez parti ve adayların olduğu elektronik pusulalarda en altta ‘yukarıdakilerin hiç biri’ seçeneği yer almış ve seçmenlerin yaklaşık yüzde 1’i bu seçeneği işaretlemeyi tercih etmiştir.

Ekonomi

Son yılların en hızlı büyüyen ülkelerinden (BRICS) biri olan Hindistan, geçtiğimiz yıllarda Çin’i de geride bırakarak dünyanın en hızlı büyüyen ülkesi unvanını aldı.

Hindistan Soğuk Savaş’ın sona ermesinden sonra başlattığı ekonomik reformlarla ekonomik büyüme geçici olmaktan çıkmış ve reel büyüme düzenli olarak 20 yıllık bir periyotta ortalama %7’lik bir artış gerçekleştirmiştir. Dünya istatistik kurumu ve Uluslararası Para Fonu(IMF)’nun ortak verilerine göre Hindistan ekonomisinin önümüzdeki 10-15 yıl içerisinde dünyanın nen büyük 3. Ekonomisi olması beklenmektedir. IMF’ye göre Hindistan bu yıl yüzde 7,4, 2019’da da yüzde 7,8 büyüyerek dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi olmaya devam edecek. Günümüzde dünyanın en büyük 6. ekonomisi olan Hindistan, satın alma paritesine göre dünyanın en büyük üçüncü ülkesidir.

Hindistan’ın yıllık reel büyüme verilerine bakıldığında, ülke ekonomisinin 2009’da %8,5, 2010’da %10,3, 2011 yılında %6,6 ve 2012’de %5,6, 2013’te %6,6, 2014’te %7,2, 2015’te%7,6, 2016’da%7,6 ve 2017’nin son çeyreğinde ise %7.2 büyümüştür. Büyüme 2008 küresel krizin doğrudan ve dolaylı etkileriyle 2011, 2012 ve 2013 beklentilerin altında gerçekleşmiştir. 2013’ten itibaren yeniden ivmelenen Hint ekonomisi ortalama %7,6 oranında büyüme gerçekleştirerek ortalama büyüme ivmesini yakalamaktadır.

Hindistan ekonomisi genel olarak tarım, sanayi ve hizmet sektörlerine dayanmaktadır. Hizmet sektöründeki güçlü büyüme neticesinde sektörün GSYİH içinde payı Soğuk Savaş’ın sona ermesinden günümüze sürekli artmaktadır.

Hindistan Ekonomisi ve Beklentiler

	2014	2015	2016	2017	2018*
Reel GSYİH Büyüme Oranı (%)	7,2	7,6	7,6	7,6	7,7
Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort., %)	5,9	4,9	5,5	5,2	5,3
Mal İhracatı, (FOB, milyar $)	328,4	272,4	267,9	283,7	289,5
Mal İthalatı, (FOB, milyar $)	472,4	409,2	389,5	416,8	440,9
Cari İşlemler Dengesi (milyar $)	-26,8	-22,1	-32,0	-49,2	-59,0
Döviz Kuru, INR : US$ (ort.)	61,03	64,15	67,05	69,75	68,08

Kaynak: IMF, WB Group (*) Tahmin

Tarım sektörü; Tarım, Ormancılık, Balıkçılık ve ilgili faaliyetleri içerir. Sanayi sektörü ise; Madencilik ve Taş ocakçılığı, İmalat (Tescilli ve Kayıtsız), Elektrik, Gaz, Su Temini ve İnşaat konularını içermektedir. Hizmetler sektörü ise; ticaret, otel, ulaşım, iletişim ve yayıncılıkla ilgili hizmetler, mali, gayri menkul ve kamu hizmetleri, Kamu yönetimi, savunma ve diğer hizmetleri kapsamaktadır.

Sektörler İtibariyle Ekonomik Büyüme (değişim, %)

Sektör	2012	2013	2014	2015	2016	2017*
Tarım	1,5	4,2	-0,2	1,2	2,0	3,0
Sanayi	3,6	5,0	5,9	7,4	8,1	7,4
Hizmetler	10,0	9,6	11,6	9,9	8,8	8,1

Kaynak: IMF, WB Group (*) Tahmin

Tarım sektörü Hindistan ekonomisi açısından son yıllarda azalma göstermesine rağmen önemli bir paya sahiptir. Hindistan’da Tarım sektörü iş gücünün %50’sinden fazlasını sağlamasına rağmen GSYH’nin yaklaşık %16’sını oluşturmaktadır. Hindistan’da kırsal alanlarda nüfusun çoğunlukta olması küçük çaplı tarımın devam ettirilmesini zorunlu kılıyor. Her ne kadar tarım sektöründeki işçi sayısı yıllara göre azalma gösterse de bu sektör dünyanın ne kalabalık ülkesi olma yolunda emin adımlarla ilerleyen Hindistan’ın istihdam kaynağı olmaya devam edecektir.

Özellikle reform dönemi denilen süreçten sonra tarım sektörü güçlenmiş 2000’li yıllara kadar yıllık ortalama %4, büyümüştür. Ancak 2000’li yıllardan sonra Hindistan ekonomisinde sanayi ve hizmet sektörüne ağırlık verilmesi bu oranı düşürmüş ve 2000 yılından itibaren tarım sektörünün yıllık büyümesi %2 civarında seyretmektedir. Ancak 2008 küresel krizinde dolayı gıda fiyatlarındaki artış Hindistan’da tarım sektörünün modernleşmesi ve  sektöre yatırım yapılması gerekliliğini göstermiştir. Nitekim günümüzde modern tarıma geçilme denemelerine rağmen Son yıllarda ekonominin tarıma bağımlılığı azalmış olsa da GSYİH’deki  tarım sektöründeki dalgalanmalar hala yıllık muson yağmurlarının sonuçlarına bağlıdır. Dolayısıyla tarımsal üretim ağırlıklı olarak yıllık muson yağmurlarına bağımlı olduğundan dolayı ekili alanların üçte birinden azı sulanabilmektedir.

Hindistan’da tarım sektörü bağlamında yetiştirilen temel ürünlere bakıldığında; tahıl, pirinç, buğday, şeker kamışı, pamuk, jüt, bakliyat, sebze ve meyveler, et ve et mamulleri, süt ve süt ürünleri, yer fıstığı, çay, tütün, kahve, baharat, şeker ve yağlı tohumlar ön plana çıkmaktadır.

GSYİH içinde yaklaşık %27’lik paya sahip olan sanayi sektörü oldukça küçüktür. Bu oran diğer gelişmekte olan ülkelere ve Hindistan’ın bölgesel güçten dünya gücüne geçiş iddialarına  bakıldığında olması gereken oranın altındadır. Ancak son yıllarda artan güçlü tüketici talebi ve ihracat sayesinde sanayi üretimi büyüme göstermektedir.

Hindistan istatistik kurumu rakamlarına göre Hindistan’da her yaklaşık 10 milyon kişi iş gücüne katılmaktadır. Bu da her yıl iş gücüne katılan 10 milyon kişiye yeni iş alanı yaratabilmek için hükümetin sanayi sektöründe küçük çaplı imalat sanayisine yönelik büyük adımlar atmasını zorunlu hale getirmektedir. Bu rakamlar doğrultusunda hükümetin hedefi  imalat sanayinin GSYİH’nin %30 düzeylerine gelmesi ve katılım sağlayan iş gücüne oranlar büyümesi gerekmektedir.

Hizmet sektörü ise Hindistan ekonomisinin en önemli ayağını oluşturmaktadır. 2001’den itibaren ortalama yıllık %9’luk bir artışla GSYH’sinin en önemli ayağı haline gelmiştir.

Hizmet sektörü Hindistan ekonominin en büyük ve en iyi performans gösteren sektörü olarak dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisindeki ekonomik büyümenin ana yönlendiricisi olmaya deva etmektedir. Bilişim teknolojilerinin GSYİH’ye katkısı 2000’li yıllardan sonra sürekli artış göstermektedir geriye bakıldığında. 2007/08 döneminde bilgisayar yazılımı ve hizmetleri ihracatı 40 milyar düzeyinde gerçekleşmiştir ve bu oran günümüzde bu rakamların çok ötesindedir.
Hindistan’da 5000’in üzerinde bilişim teknolojisi yazılım ve hizmeti şirketi bulunmaktadır. Bunların yaklaşık %65’i yerli firmalardan oluşurken kalan %35’i ise hem uluslu şirketlerden oluşmaktadır. Ancak Hintli şirketlerin sayısının çokluğuna rağmen sektör gelirlerinin %50’sinden fazlası çok uluslu şirketlere aittir. Sektörün en önemli pazarı Hindistan yazılım ihracatının %60’ından fazlasının yapıldığı ABD’dir. İkinci önemli pazar ise olan Avrupa Birliği ülkeleridir. Ayrıca Hindistan şirketleri özellikle bankacılık, sigortacılık ve finans kurumları yazılımlarında dünyada önde gelen şirketler arasına girmektedirler.

Dini ve Kültürel Yapısı

Hindistan her bakımdan çeşitlilikleri bünyesinde barındıran bir ülkedir. Bu çeşitliliği dinde de görmek mümkündür.  Anayasaya göre seculer bir ülke olan Hindistan’da Genel dini dağılımına bakıldığında durum şu şekildedir: Hinduizm: % 79,5 , İslam: % 14,5, Hristiyan: % 2,3, Sikhizm: %1,9, Budizm: % 0,8, diğer % 1 .

Dini yapısı bakımından oldukça zengin bir çeşitliliğe sahip olan Hindistan, neredeyse dünyadaki tüm büyük dinlerin temsil edildiği bir ülkedir. Dil ve din bakımından oldukça zengin olan ülkede sosyal ve kültürel çatışmalar eksik olmuyor. Din adeta bir hayat felsefesi haline gelmiş ve günlük yaşam ve geleneklerin vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu çeşitlilikle Hindistan, Müslüman nüfusun en çok olduğu Müslüman olmayan ülkedir.

Ayrıca Hindistan toplum yapısında kast sistemi önemli bir yer tutmaktadır. Kast sisteminin özelliklerine ve esasında ne olduğuna bakıldığında, Kast sisteminin Hinduizm’den güç aldığı ve doğuşunun da Hinduizm’den kaynaklandığı ortaya çıkmaktadır. Kast sistemi özünde Varna ve Jati olarak tanımlanmaktadır. Varna’lar kastın en üst tabakalarını ifade ederken, Jati’ler ise Varna’ların kendi içinde alt tabakalara ayrılması olarak tanımlanmaktadır. Brahmanlar, Ksatriyalar, Vaisyalar ve Sudralar olmak üzere katı sınırlarla ayrılmış dört kast tabakası bulunmaktadır. Bu tabakalar kendi aralarında çok sayıda alt tabakaya ayrılırlar. Paryalar ise herhangi bir kasta dahil olmayan kastsız gruplardır. Dini rituellere göre bu sınıfa mensup kişiler herhangi bir kasta dahil olmadıkları için toplumun en aşağı seviyedeki insanları olarak görülmektedir.

Kast tabakalarını kısaca tanımlamak gerekirse; Brahmanlar, kast sisteminin en üst tabakası olarak genelde din adamlarından oluşmaktadır. Bu tabaka kendi kutsal kitaplarını inceleme, yorumlama ve dini eğitim ve öğretim işleriyle uğraşırlar. Ksatriyalar, Brahmanlar’ın altında olan sınıftır. Bu kast tabakası ise önemli asker ve yöneticilerden oluşmaktadır. Vaisyalar’a bakıldığında, bunlar ziraat ve ticaretle uğraşan sınıftır. Toplumun ekonomik hayatını bir nevi bu sınıf yönetir. Sudralar ise kast sisteminin en alt tabakası olarak toplumda ‘pis’ diye tabir edilen işlerle uğraşan işçi ve kölelerden oluşmaktadır. Dolayısıyla Sudralar diğer üç kast tabakasının sahip olduğu hakların büyük bir bölümünden yoksundurlar. Herhangi bir kasta dahil edilmeyen Paryalar ise ‘kast dışı ve aşağılık’ olarak tanımlanırlar. Ancak 1975 anayasa değişikliği ile kast sistemi kaldırılmış ve kastlar arasındaki uçurum kırsal kesimlerde olmasa da merkezi yerlerde azalmıştır.

1975 yılında Hindistan hükümeti tarafından yasaklanan kast sisteminin, Hindistan’ın kırsal kesimlerinde devam ettiği bilinmektedir. Ancak Hindistan’ın günümüzdeki cumhurbaşkanı Ram Nath Kovind’in dalitler yani dokunulmazlar kastına ait olduğu da bir gerçektir. 2017 yılında cumhurbaşkanı seçilen Ram Nath Kovind, ülkenin en düşük kasta mensup cumhurbaşkanıdır. Bu örnekle dünyanın en büyük demokrasisinin insani hak ve özgürlükler alanında önemli adımlar attığının bir belirtisidir.

Hint Diasporası

Diaspora üyelerinin kendi bilgi ve sermayelerini, girişim sermayesine dönüştürerek anavatanlarına aktarma konusunda Hint diasporası dünyada oldukça önemli bir yere sahiptir. Örneğin; Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan Hint diaspora üyeleri, bilişim konusunda elde ettiği başarılarını, kendi ülkesinde bilişim teknolojileri endüstrilerinde kullanarak yatırıma dönüştürmektedir. Hindistan’ın Bangalore şehrinde kurulan Uluslararası Girişim Okulu’nda ABD vatandaşı Hintli profesörler, Hindistan’a dönerek eğitim vermektedirler. Ayrıca buralarda eğitim alan Hindistan vatandaşları kendi ülkelerine döndüklerinde birçoğu IT (Enformasyon Teknolojileri) şirketleri kurmaktadır. Bunun dışında Hindistan, yardım kuruluşları yoluyla, yurtdışındaki diaspora üyelerini kendi anavatanları ile olan bağlarının arttırılması ve kuvvetlendirilmesi için hayırseverlik hizmetinde bulunmaktadır. ABD’deki Hint Amerikan Vakfı (AIF) Hindistan’ın sosyal ve ekonomik gelişimini desteklemek amacıyla diaspora üyeleri, Hintli yurttaşlara hayırseverlik hizmetinde bulunmaktadır. AIF, ABD’de yerleşik Hint diaspora vakıfları arasında en geniş kapsamlı olanıdır. Böylelikle Hindistan, kendi ülkesi ile diasporası arasında güçlü bir bağ kurarak onların yatırımlarını kendi ülkesine çekmeyi başarmıştır. Hindistan’ın, diaspora faaliyetleri yoluyla elde etmiş olduğu başarıları, dünya ülkeleri tarafından da kabul edilmektedir. Dünyada 26 milyona yakın diasporası olan Hindistan, özellikle bilişim ve enformasyon teknolojilerinde önemli mesafeler katetmiştir. Bilişim konusunda önde gelen yerlerin başında olan Silikon Vadisi’nde Hintli mühendislerin oranı ABD yurttaşlarından daha fazla olduğu bilinmektedir. Bu durum Hindistan’ın ekonomisi açısından büyük bir sermaye ve yatırım aracı olarak görülmektedir.

Bunun dışında diaspora, Hindistan açısından büyük bir yumuşak güç aracı olarak görülmektedir. Bu konuda, Hindistan eski Dışişleri Bakanı J.C. Sharma’nın şöyle bir sözü vardır: “Diaspora Hindistan’ın yumuşak güç diplomasisinde en etkili aracı olacaktır. Diaspora, 2020 yılında Hindistan’ı gelişmiş bir ülke ve bilişim süper gücü haline getirecek olan kaynaktır”.

Aydın GÜVEN

 

KAYNAKÇA

• Ali, Abdullah Yusuf. The making of India: a brief history of the different elements, geographical, ethnical, material, moral, and political … Lahore: Sang-e Meel Publications, 2006.
• Arzu Güler, “Absence of a Common Kashmırı Identıty and Future Claıms ın The Regıon of Kashmır: Paradox of Dıstınct Natıonalısms”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Yıl: Temmuz 2017  Cilt-Sayı: 10(3)
• Atagenç, Ö. (2012). Çin ve Hindistan’ın Deniz Stratejisi ve Hint Okyanusu’nda Güç Mücadelesi. Bilge Strateji, 4, VI.
• Basu, Kaushik-Maertens, Annemie,(edit)The Concise Oxford Companion to ECONOMİCS in India, Oxfort Publication. New Delhi, 2016
• Çelebi, S. (2009). Hindistan: Güney Asya’nın Güncel Jeopolitiği Bağlamında Uluslararası Politikada Mevcut ve Muhtemel Yeri.
• Deshpande, Manali S. History of the Indian caste system and its impact on India today. 2010.(PDF)
• C. Siraz. Evolution of Indias Foreign Policy, New Delhi: Nisha Publications, 2015,
• Hindistanda yükselen ırkçı tehlike – aa.com.tr.” Accessed December 21, 2017. http://www.bing.com/cr?IG=8E028129AF02480EBBFC06F0F60439D8&CID=095EE295EF17617F0DA4E9CAEEB860A2&rd=1&h=gSz_gxRYlxhYHpotyvpLj1PmDY9lfGE9RPCOpJSEqbw&v=1&r=http%3a%2f%2faa.com.tr%2ftr%2fanaliz-haber%2fhindistanda-yukselen-irkci-tehlike%2f777807&p=DevEx,5066.1.
• İnat, Kemal- Duran, Burhanettin -Ataman, Muhittin. (Editörler) DÜNYA ÇATIŞMALARI: Çatışma Bölgeleri ve Konuları. Dietmar Fricke, “Hindistan: Sömürge Mirasının iç Çatışmaları”. Nobel Akademik Yayıncılık. 2016.
• Menon, Jisha. The performance of nationalism: India, Pakistan, and the memory of Partition. Cambridge: Cambridge Univ. Press, 2013.
• Gopal Jayal, Niraja- Mehta,Pratap Bhanu (edit), POLİTİCS İN INDİA,Oxfort Publication. New Delhi, 2016
• Kunal Mukherjee.The South Asian Association for Regional Cooperation: Problems and prospects. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.910.7232&rep=rep1&type=pdferişim:06.08.2018
• Ogden, Chris, Hindistan Dış Politikası, Çev. Aslan Yavuz Şir, İyi Düşün Yayınları, İstanbul: Temmuz 2016,
• T.Treadway https://www.investing.com/analysis/the-fatal-attraction-of-indian-populism-119135(Erişim Tarihi: 26.11.2017)
• “TASAM | Sömürgecilik Faktörü ve Hint Toplumu.” Accessed December 21, 2017.http://www.bing.com/cr?IG=9E5DF771ECE8416DAE61D7E3C5A7F5DE&CID=0EF5AFBC2B2B646A35CAA4E32A84654D&rd=1&h=KphpLiaN1ZLHZ5P4RAUd2boQwmCd48ykzc3XuQvSg2s&v=1&r=http%3a%2f%2fwww.tasam.org%2ftr
• http://mofapp.nic.in:8080/economicsurvey/pdf/001-027_Chapter_01_Economic_Survey_2017-18.pdf An Overview of India’s Economic Performance in 2017-18
• C. Ekonomi Bakanlığı, Dış İlişkiler, Ülkeler, Hindistan. (Erişim T. : 10.07.2018)
• BM- Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı
• ILO-International Labour Organisation (E.T. : 10.07.2018)
• The WorldBank (E.T. : 10.07.2018)
• UNICEF (E.T. : 10.07.2018)
• CIA World Factbook/ indexmundi.com (E.T. : 10.07.2018)
• factly.com (E.T. :11.07.2018)
• C. Dışişleri Bakanlığı / www.mfa.gov.tr (E.T. :11.07.2018)
• http://www.thebetterindia.com/18248/most-powerful-social-citizens-movements-inindia/ (E.T. :11.07.2018)
• http://mha.nic.in/bo (Government of India Ministry of Home Affairs) (E.T. :11.07.2018)
• http://www.bbc.com/news/world-south-asia-12557390 (E.T. :11.07.2018)
• https//www.techinasia.com (E.T. :11.07.2018)
• https://bilgibirikimi.net/2012/08/25/hindistan-hakkinda-bilgiler-hindistanin-tarihi-vekulturu/ (E.T. :11.07.2018)
• http://www.historydiscussion.net/history-of-india/indias-relationship-with-herneighbors/1685 (E.T. :11.07.2018)
• https://www.fundsforngos.org/developing-countries-2/india/great-indian-foundationsapply-today/ (E.T. :11.07.2018)
• 4icu.org/. uniRank: World University Rankings & Reviews (E.T. :11.07.2018)
• http://mhrd.gov.in/language-education-0, Department of Higher Education. (E.T. :11.07.2018)