Oktay KAYMAKHarran ilçe merkezinden yaklaşık olarak 37 km sonrasında, Özkent köyünün mütevazı konutları arasında kalıntılarına sahip çıkılamamış bir Roma Kasabası’nı görürsünüz.
Azametli bir şehrin duvarlarından ve kemerlerinden kalan kesme taşlarla dolu alanı görünce burayı tahayyül etmek zor olmadı. Ancak taşların çoğu düşmüş ve yıpranmış halde, birkaç büyük taş kemer ayakta kalmaya devam ediyor. Roma’dan kalan kent Han el-Ba’rür Kervansarayı ile Soğmatar Antik Kentini birbirine bağlayan bir yol üzerine kurulmuş lakin yolun kalıntıları kaybolmuş durumda.
Şehir ismini Şuayb (a.s.)’dan alıyor. Bu efsane bile unutulmaya yüz turmuş durumda. Mermer kalıntıları arasında bulunan birkaç mağaradan bir tanesi Şuayb (a.s.) ile ilişkilendiriliyor. Bir türbe görünümü verilmiş bu mağarada birkaç seccade ve duvarlarda belli belirsiz birkaç hiyeroglif resim var. Köyde ki çocuklar buranın özellikle cuma günleri kadınların uğrak yerlerinden olduğunu ifade ediyor. –Çocuk demişken buraya bir parantez açalım şehri bize çocuklar gezdirdi. Bizi görünce patlak toplarını bir köşeye atıp bize doğru koşan, meraklı gözlerle bizi süzen kara kuru Arap çocukları… Hepsi birer cevher, önce biraz çekingen davransalar da sonra çekingenliklerini bir tarafa bırakıp bizi soru yağmuruna tutan, öğretmen mi olacaksınız ağabey diye gözleri ışıldayan, size ihtiyacımız var sizi bekliyoruz diyen çocuklar…- tekrar Şuayb Şehri’ne dönecek olursak; Şuayb ismini almasının altında şöyle bir efsane yatıyor: Musa (a.s.)’ın kayınpederi olduğu rivayet edilen ve Tevrat’tan kaynakla ‘Jethro’ ismi ile anılan Şuayb(a.s.)’ın kızı Tsipora’dan, Musa(a.s.) ‘ın iki oğlu olmuş Musa (a.s.) bunlara Gerşom ve Eliezer adlarını takmıştır. Hatta Musa(a.s.)ın kızıldenizi ikiye yardırdığı ve yine Firavun’un sihirbazlarına karşı kullandığı asasını Şuayb şehrinde bulunan bir mağaradan Şuayb(a.s.)’dan aldığı rivayet edilir.
Kur’an-ı Kerim’de ise Şuayb(a.s.)’dan geçen bahisler şöyledir; “Medyen halkına da kardeşleri Şu’ayb’ı peygamber olarak gönderdik. Dedi ki: Ey kavmim! Allah’a kulluk edin. Sizin için O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. Rabbinizden size açık bir delil gelmiştir. Artık ölçüyü ve tartıyı tam yapın. İnsanların mallarını eksiltmeyin. Düzene sokulduktan sonra yeryüzünde bozgunculuk etmeyin. İnananlar iseniz bunlar sizin için hayırlıdır.” ( Araf,85) “Dediler ki: Ey Şuayb! Babalarımızın taptıklarını (putları), yahut mallarımız hususunda dilediğimizi yapmayı terketmemizi sana namazın mı emrediyor? Oysa sen yumuşak huylu ve çok akıllısın! Dedi ki: Ey kavmim! Eğer benim, Rabbim tarafından (verilmiş) apaçık bir delilim varsa ve O bana tarafından güzel bir rızık vermişse buna ne dersiniz? Size yasak ettiğim şeylerin aksini yaparak size aykırı davranmak istemiyorum. Ben sadece gücümün yettiği kadar ıslah etmek istiyorum. Fakat başarmam ancak Allah’ın yardımı iledir. Yalnız O’na dayandım ve yalnız O’na döneceğim.” (Hud,87-88) “Halkı Şuayb’a şöyle dedi: ‘Sen ancak büyülenmişin birisin. Bizim gibi bir insandan başka bir şey değilsin. Doğrusu seni yalancılardan sanıyoruz. Eğer doğru sözlü isen göğün bir parçasını üstümüze düşür.’ (Şuara, 185-187)
Evet, Kur’an’a göre Medyen halkının peygamberi olan Şuayib İbrahim soyundandır lakin Medyen halkının Assur ve Hitit kaynaklarında adı geçen ve Harran yöresinde yerleşik oldukları anlaşılan Mitanniler olup olmadığı açık değildir. Efsanenin kökeni bulanık olmasına rağmen, hikâye, Urfa ile özdeşleştirilen diğer peygamber efsanelerinde olduğu gibi tematik bir çıkarıma götürüyor bizi. Örneğin, efsanenin Musa’nın asası ile olan ilişkisi, Urfa’da geçtiği söylenen diğer kutsal eserlere ait hikâyeleri (İbrahim’in Mancınığı ve Varak Çarmıhı gibi) hatırlatıyor.
Velhasıl el değmemiş toprakları ve bütün ihtişamı ile bir kültür atmosferi yaşatan ve Türkiye’de bu yönüyle eşsiz olan Harran’ın derinliklerinde saklı bu şehir keşfedilmeyi ve sahip çıkılmayı bekliyor. Yalnız şehir tabi ki hayır şehirle aynı eşsizliğe sahip çocuklar da…
