KÜRTÇE HARFLER VE OKUNUŞLARI

YABANCI DİL

Kürtçe 31 harften oluşmaktadır. Kürtçe üç harf sistemiyle ifade edilir bunlar sırasıyla Kiril, Arapça ve Latin harfleridir. 8 tane sesli, 23 tane sessiz harften oluşmaktadır. Bu harfler sırasıyla:

Kurmançça-Latin Kiril Sorani Arap-Fars-Alfabesi
A a A a ئا ـا ا
B b Б б ب ـبـ ـب بـ
C c Щ щ ج ـج ـجـ جـ
Ç ç Ч ч چ ـچ ـچـ چـ
D d Д д د ــد
E e Ә ә ە ـه ئە
Ê ê E e ێ ـێ ـێـ ێـ ئێـ
F f Ф ф ف ـف ـفـ فـ
G g Г г گ ـگ ـگـ گــ
H h h h هـ ـهـ
I i Ъ ъ Yok
Î î И и ى ئى ـيـ يـ
J j Ж ж ژ ـژ
K k К к ک ـک ـکـ کــ
L l Л л ل ـل ـلـ لــ
Yok Yok ڵ ـڵ ـڵـ ڵــ
M m M м م ـم ـمـ مــ
N n H н ن ـن ـنـ نــ
O o O o ۆ ـۆ ئۆ
P p П п پ ـپ ـپـ پــ
Q q Q q ق ـق ـقـ قــ
R r P p ر ـر
Yok Yok ڕ ـڕ
S s C c س ـس ـسـ ســ
Ş ş Ш ш ش ـش ـشـ شــ
T t T т ت ـت ـتـ تــ
U u Ö ö و ـو ئو
Û û Y y وو ـوو
V v B в ڤ ـڤ ـڤـ ڤـ
W w W w و ـو
X x X x خ ـخ ـخـ خـ
Yok Yok غ ـغ ـغـ غــ
Y y Й й ى ئى ـيـ يـ
Z z З з ز ـز

 

Türkçe ifadelerinden farklı olarak Kürtçe 8 harf vardır. Bu harfler farklı sesler için kullanılır. Bu 8 harf sırasıyla şöyledir.

Ê ê
Bu harf Türkçe'deki e ile ö harfi arasında okunur. Örneğin;

Êriş- Êvar- Êm

 I i
Bu harf küçük iken Türkçe'deki i harfi gibi büyük iken ı harfine benzer olarak okunur. Örneğin;

Türkçe'deki tren sözcüğündeki t ve r arasındaki ı harfi gibi okunur.

Î î
Türkçe'deki i harfi gibi okunur. Örneğin;

Îlon- În- Îsot

Q q
Türkçe'de böyle bir harf yoktur. Arapça'daki kaf sesini verir. Örneğin;

Qad-Qebile-Qedexe

U u
Türkçe'de böyle bir harf yoktur. Kürtçe'ye özgü bu ses “wı” sesine yakın u sesi ifade edilir. Örneğin;

Kurt-Gund-Gur

Û û
Türkçe'deki u harfine benzer bir ses ile ifade edilir. Örneğin;

Çû-Mû-Zû

W w
Türkçe'de böyle bir harf yoktur. İngilizce w veya Arapça vav harfi gibi seslendirilir. Örneğin;

Weşanxane-Welat-Wergêr

X x
Arapça'daki hı harfi ile aynı sesi ifade eder. İngilizce'de kh ile ifade edilir. Örneğin;

Ax – Xeber - Xaliçe

 

Kürtçe tarih içerisinde bulunduğu Kürdistan coğrafyasının jeopolitik konumu sebebiyle birçok toplumla iletişimde kalmıştır. Bölgenin farklı halkları tarafından benimsenmiş. Kiril ve Göktürk alfabesi gibi farklı alfabelere temel oluşturmuş. Tarihin büyük bölümünde kendi alanını muhafaza etmiş. Ksenofon’un Onbinlerin dönüşü eserinde belirttiği üzere fars toplumunun Afganistan dağlarından başlayan yolculuğunun son bulduğu coğrafyada kendi dillerini ihmal ederek o günün Kardukya dilini benimsediklerini ve bu dil ve kültürü kendi kültürlerinin üzerinde tuttukları tarihe not düşülmüştür.

Davut Ufuk Erdoğan
Davut Ufuk Erdoğan

Mimarlık / Tarih / Sanat Felsefesi / Kamu Yönetimi

Yorum Yaz