Olay Analizi: 20 Temmuz 2015 Suruç Saldırısı

Kobani’ye insani yardım malzemesi götürmek üzere bir kampanya düzenlediğini duyurup sınırı geçmek üzere Suruç’ta toplanan bir grup genç  basın açıklaması yaparken meydana gelen intihar saldırısı sonucunda aralarında Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP)'nin gençlik kolu Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF) üyelerinin de bulunduğu 34 kişi öldü, 100'den fazla kişi yaralandı. Akabinde yapılan araştırmalar sonucu saldırının bir IŞİD sempatizanı tarafından gerçekleştirildiği öğrenildi.

Saldırıda, Türkiye’nin sinir uçlarına dokunan ve Kürtler için sembolik önemi olan Kobani’ye insani yardım konusunda sosyal medya görünürlüğü çok yüksek bir sivil gençlik platformunun hedef alındığı görülüyor. IŞİD’in Mısır, Ürdün veya Irak’ta yaptığının aksine Türkiye’de askeri bir birlik veya bir devlet kurumu yerine sivil, solcu ve Kürt yanlısı bir aktivist grubunu hedef alması ilginç.

Saldırının zamanlaması da çok iyi ayarlanmış. Saldırının Kobani yerine Suruç’ta yapılmış olması birincil hedef kitlesinin Türkiye kamuoyu (özellikle Kürtler) olduğunu gösteriyor.

Şimdi gelin isterseniz saldırı öncesinde IŞİD-Türkiye-PYD(YPG) üçgeninde yaşanan gelişmelerin kronolojik gelişimine göz atalım.

• 5 Ekim 2014 IŞİD Kobani şehrine girdi.
• (2015)
• 24 Ekim IŞİD mevzilerine ABD hava saldırıları başladı
• 26 Ocak IŞİD, hava saldırıları nedeniyle kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı
• 31 Mart Irak hükümet kuvvetleri Bağdat'ın 160 kilometre kuzeyindeki IŞİD hâkimiyetindeki Tikrit kentini ele geçirdi.
• 5 Haziran HDP Diyarbakır Mitingi Saldırısı düzenlendi. (Fail; Adıyaman’lı IŞİD sempatizanı Orhan Gönder)
• 7 Haziran Türkiye’de genel seçimler yapıldı.
• 15 Haziran Tel Abyad’ın IŞİD’İn elinden çıkarak YPG’ye geçmiş oldu.

20 Temmuz’da değişik illerden gelen 300 genç, konakladıkları Suruç belediyesine ait Amara Kültür Merkezinin bahçesinde Kobani'ye geçmeden önce bir basın açıklaması yaptılar. Basın açıklamasının devam ettiği sırada, saat 11:50'da kalabalığın tam ortasında bir patlama meydana geldi.

Saldırı sonrası yapılan DNA testleri sonucunda intihar bombacısının 20 yaşındaki Adıyaman Üniversitesi Makine Mühendisliği öğrencisi Adıyaman doğumlu Şeyh Abdurrahman Alagöz olduğu tespit edildi. (Saldırıdan sonra intihar bombacısı olan Şeyh Abdurrahman Alagöz'ün, abisi ile birlikte "terör nitelikli kayıp" olarak kaydının olduğu 6 aydır kayıp olduğu, babasının 2 ay önce İl Emniyet Müdürlüğüne iki oğlu için ihbarda bulunduğu belirlendi. Failin abisi Yunus Emre Alagöz’ün yakalanması için emniyet güçlerinin 'teyakkuza geçtiği' belirtildikten 3 ay sonra 10 Ekim'de Ankara'da gerçekleşen ve 100 kişinin ölümüne yol açan bir başka saldırının intihar bombacısı Yunus Emre Alagöz oldu.)

Saldırıda kullanılan malzemeler ve güçlendirilme şekline ilişkin bulgular IŞİD’in geçmişteki eylemlerinde kullandığı yöntemlere benzemesi itibariyle ehemmiyet teşkil ediyor.  Fail sırt çantasıyla eylemi gerçekleştirdi.  Hayatını kaybedenlerin naaşları üzerinde yapılan incelemeden çıkan ilk bulgulara göre patlayıcılarda 8 ve 9 mm'lik, "domdom kurşunu" olarak tabir edilen ve av malzemesi satılan hemen hemen her yerde bulunabilen bilyeler ağırlıkla kullanıldı. Ölümlerin de bu bilyelerin saplanması sonucu gerçekleştiği gözlendi. Patlayıcıda, daha uzun mesafeye gidebilen 3 ve 4 mm'lik daha küçük çaptaki bilyelerin de kullanıldığına dikkat çekildi. Patlayıcıda bu bilyelerin de kullanılarak patlayan canlı bombanın hemen çevresindekinden farklı bir başka ölüm halkasının da oluşturulmaya çalışıldığı değerlendiriliyor.

Saldırı ulusal ve uluslararası arenada çok etki doğurdu. Suruç saldırısının olduğu gün akşam saatlerinde İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Hatay, Denizli, Antalya, İzmit, Kayseri, Gaziantep, Çorlu, Batman, Mersin ve Çanakkale’de saldırıya yönelik protestolar düzenlendi.İstanbul'da İstiklal Caddesinde, Mersin'de, Siirt'te ve Diyarbakır Silvan'da yapılan protestolarda polisle göstericiler arasında çatışma çıktı.Türkiye’de çok sayıda STK tarafından saldırı kınanırken, Başbakan Davutoğlu bütün partilere çağrıda bulunarak "4 partinin genel başkanı ortak deklarasyona imza atmalıyız" dedi. HDP Eş Genel Başkanı saldırının ertesi günü, 21 Temmuz’da meclisi çözüm süreci, Rojava ile ilişkiler ve IŞİD tehdidi konularını görüşmek üzere olağanüstü toplantıya çağırdı. HDP’nin çağrısına CHP ve AKP destek vermedi. Ancak ertesi gün CHP kendisi meclisi olağanüstü toplantıya çağırdı. CHP, saldırı sonrasında yaşanan gelişmelerden sonra "Suruç Katliamı ve IŞİD Tehdidi Hakkında Değerlendirme Raporu" başlığıyla 219 sayfadan oluşan kapsamlı bir rapor yayımladı. Uluslararası arena da ise birçok ülke saldırısı sonrası kınama mesajları yayınladı. Saldırı ulusal ve uluslararası medyada gündeme oturdu.

Saldırıdan sonra oluşan kriz ortamını yönetmek adına birçok girişim başlatıldı. Olay sonrası bölgeye komşu illerden çok sayıda kolluk gücü intikal ettirildi.Saldırı günü dezenformasyonu önlemek adına sosyal medyaya kısıtlama getirildi.Saldırı ile alakalı kriz masası oluşturuldu.İçişleri Bakanlığı patlama sonrası Suruç’a uzman ekip gönderdi.CHP bölgeye heyet gönderdi.Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, İçişleri Bakanı Sabahattin Öztürk ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik bölgeye gitti. HDP bölgeye heyet gönderdi.

Saldırı sonrası yeni stratejiler geliştirildi.Suruç saldırısının ardından TSK Suriye'deki bazı IŞİD mevzilerini bombaladı, İHD'nin raporuna göre 21-28 Temmuz arasında yapılan operasyonlarda 140 kişi IŞİD üyesi olma iddiasıyla, 22 kişi "Paralel Yapı" üyesi olma iddiasıyla, diğerleri ise PKK/KCK ve diğer sol örgütlerle ilişkisi iddiasıyla 1034 kişi gözaltına alındı. Bunlardan 5 kişi IŞİD üyesi olduğu, 49 kişi de PKK üyesi olduğu gerekçesiyle tutuklandı. IŞİD’in Türkiye’deki bütün kanlı eylemlerinde PKK veya HDP’yi hedef alması bir tesadüf değildir.  Çünkü IŞİD o dönemde Türkiye’de hükümet ve devlet ile Kürtleri karşı karşıya getirmek üzerine bir strateji takip ediyordu

Son olarak genel bir bakış açısı sunması yönüyle Irak Şam İslam Devleti Örgütü’nün 20 Mart 2014'te Niğde'de başlayan ve Atatürk Havalimanı saldırısına kadar devam eden eylemlerde 211 kişi, hayatını kaybederken, bin 182 kişi de yaralandı. Türkiye ve IŞİD arasında yaşanan 13 olay şu şekildedir:

• 20 Mart 2014 Niğde Saldırısı
• 11 Haziran 2014 Musul Başkonsolosluğu Olayı
• 1 Ocak 2015 Asker Kaçırma Olayı
• 6 Ocak 2015 Sultanahmet Saldırısı
• 5 Haziran 2015 Diyarbakır Saldırısı
• 1 Eylül 2015 Kilis Olayı
• 10 Ekim 2015 Ankara Gar Saldırısı
• 26 Ekim 2015 Diyarbakır Çatışması
• 12 Ocak 2016 Sultanahmet Saldırısı
• 19 Mart 2016 İstiklal Caddesi Saldırısı
• 1 Mayıs 2016 Gaziantep Saldırısı
• 28 Haziran 2016 Atatürk Havalimanı Saldırısı