Rusçaya dair… Genel olarak Rus dilbilgisi ve bazı diller üzerinden Rusçayı tanıma. Arapça veya Almanca ile Rusçanın ilişkisi.

Günümüzde Rusçanın, Dünyada en çok konuşulan dillerden biri olduğu hepimizce malumdur. 2022 istatistiklerine bakıldığında Rusça, tüm dünya dilleri arasında konuşan sayısı bakımından 8. sırada, ana dili olarak kullananlar bakımından ise 7. Sırada gelmektedir. Ülkemizde ise İngilizce, Almanca ve Arapçadan sonra en sık kullanılan diğer diller arasına dahil olmuştur. Bunun sebebi ise, son zamanlardaki siyasi, ekonomik durumlar Rus ve Rusça konuşan halkların ciddi oranda Türkiye’ye gezme, çalışma veya göç etme amaçlı gelmeleridir. Buna bağlı olarak, Turizm, Ticaret, Tıp, İnşaat, gibi pek çok alanda Rusça dil bilen kişilere ihtiyaç artmaktadır.

Rusçada kullanılan Kiril alfabesi gözünüzü korkutmasın, birkaç harfler hariç birçoğunun karşılığı Türkçemizde mevcuttur. Türkçemizde olmayanlara ise, «Ц» [ts] harfini örnek olarak verebiliriz, kullanımda: Цветок-[Tsvetok] (Çiçek anlamında) olarak okunur, bu, tıpkı Almancadaki «Z» gibidir, örn: Zutaten-[Tsutaten] (İçindekiker anlamında). Günümüz Rusça alfabesinde 33 harf bulanmaktadır, onlardan « Ь » ve « Ъ » alfabe harfleri arasında yer alsa da tek başına okunmayan ama başka harfler ile beraber geldiğinde onları etkileyen (yumuşatan veya sert okunmasını sağlayan) simge «знак» olarak adlandırılır. Örn: обещать [obeshat’] (söz vermek anlamında) son harf olan t’yi yumuşatıyor.

Almanca bilenler Rusçayı daha kolay öğrenebilirler çünkü: Rusça kelime hazinesi, kelimelerin kendi modellerine göre ve bazen ödünç alarak oluşturulmuştur. Buna göre, erken dönemde Slav, Yunan ve Türki dillerinden ödünç alınmışken,18. yüzyıldan beri, Hollandaca, Almanca ve Fransızcadan, 20. yüzyıldan beri ise – İngilizceden ödünç alınmıştır. Dolayısıyla Rusça, Almanca ile hem kelime anlamında hem de Dil Bilgisi açısından bazı ortak noktalara sahiptir. Ayrıca ikinci dünya savaşından önceki, Sovyetler Birliği ve Almanya’nın bulunduğu durum da oldukça bu iki dilin birbiri ile asimile olmasına neden olmuştur. Örn: Rusçadaki Eril ve Dişil olayı. Buna Rusçada: «Род имен существительных» denir, onlar: мужской род, женский род, средний род olarak üç çeşit cinsiyet ayrımı vardır. Bunu Almancada «Genuz des Substantives» olarak da anlayabiliriz.

Rusçanın dil Bilgisi açısından Arapça ile de bazı ortak yönleri vardır. Rusça, Almanca ve Arapça üzerinden cinsiyet konusuna bakacak olursak: Eril - мужской род (RU); Maskulinum (Alm) المذكّر müzekker (AR) Dişil - женский род (RU); Femininum (Alm) المؤنّث-müennes (AR) Orta cins (karşılığı tükçede bulunmuyor ama, ne eril ne de dişil olan yani ikisinin ortasındaki anlamında) - средний род (RU); Neutrum (Alm) Orta cins Arapçada yok. Burada bilmemiz gereken önemli husus ise: Almancada tüm isimler cinsiyetine göre gruplanırken, Arapçada da bazı isimlerin cinsiyeti belli ve hiç değişmezdir. Rusçada ise isimler cinsiyete göre sınıflara ayrılmaz, sadece cümlenin öznesi ve yapısına göre cinsiyete göre çekimlenir. Bir başka ortak yönü ise Rusçadaki «Падеж» [Padej] yani isim halleridir, Almancada bunun karşılığı «Die Fälle (Kasus)» diyebiliriz. Rusçada 6 Padej varken Almancada Kasus sayısı 4’tür. Arapça veya Almanca bilmeyenler de hemen umudunu kaybetmesin, çünkü Rusça, sandığınız kadar zor bir dil değildir, insanoğlu bir şeyi yapabiliyorsa demek ki diğerleri de yapabilirler.

Ayrıca yeni bir yabancı dil öğrenmek beyin tembelliğini önler ve beynimizi her zaman dinç tutar. Hele ki, bilgi trafiği, tek tuşla her şeye ulaşabilme lüksü olan bu dönemde beyin tembelliği küresel sorunlardan biri haline gelmiştir. Rusça öğrenme şekli, Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı (Spoken Interaction, Spoken Production, Listening, Reading and Writing (Tr: Dinleme, Okuma, Karşılıklı Konuşma/Sözlü, Anlatım, Yazılı Anlatım) kapsamında olmalıdır. Dersler bizim bildiğimiz klasik öğrenme şekli olan sadece Dil Bilgisi (Gramer) ağırlıklı olarak değil, belki, bu her dört beceriyi de geliştirebilecek şekilde tasarlanmalı ve ilerlenmelidir. Bununla ilgili daha öne yayınlanmış olan Ozan Dur hocamızın «RUSÇA ÖĞRENİYORUM» başlıklı tavsiyelerine göz atabilirsiniz.

Zülfiye O.