Ozan DurDeğerli okuyucular bu bir çeviri yazıdır. İbranice özel ders verdiğim bir arkadaşımın Şabat hakkında pek bilgisi olmaması ve benim de ona Şabat hakkında yasak olan her şeyi anlatma isteğim beni bu yazıyı yazmaya itti. Türkçede Şabatla ilgili bu kadar ayrıntılı bir yazı bulamadım. Şabatı İbranice araştırınca bir site buldum. Sitede daha önceden benimde bilmediğim Şabatla ilgili yasaklar yazıyordu. Yasakların bu kadar çok olabileceği aklıma gelmezdi. . Yine de Türkçe literatüre ufak bir katkıda bulunmak ve İsrail’in tanınmasına bir nebze daha katkıda bulunmak düşüncesiyle bu çeviriyi kaleme aldım. Okuduğunuzda Şabatta Yahudilerin neredeyse hiçbir şey fiziki eylem yapamadıklarını göreceksiniz.
Şabat Yahudiler için çok kutsal bir gündür. Bugün fiziki neredeyse hiçbir iş yapılamaz. Şabatın önemi söylendiğine göre dünyanın bugün yaratılmasından ve bir başka sebepten ötürüdür. Diğer bir sebep ise Allah’ın Hz. Musa’ya verdiği 10 emirdir. Bu 10 emirden birisi de 6 gün çalışıp bir gün dinlenmek gerektiğidir. Bu gibi sebeplerden dolayı ve bilmediğim bazı diğer sebeplerden dolayı Şabat İsrail için çok kutsal bir gündür.
Yazılarımdan birisinde İsrail’de özellikle Kudüs’te çektiğim fotoğrafları paylaşmıştım. Orada Yahudilerin şabatta 1 km’den uzağa gidemediklerini belirtmiştim. Bu bilgi hafızamda bir yerden kalmış ama şabatta yasak olan şeyleri incelediğimde bu bilgiye rastlayamadım. Ama büyük ihtimalle şabatta uzak mesafelere seyahat etmek yasaktır. Okuyunca sizinde şaşıracağınızda eminim.
Şabata bizzat İsrail’de şahit olmuştuk. Alışveriş yapacak dükkan bulmakta sıkıntı çekiyorduk. Cumaya kadar derslerimiz oluyordu, cumartesi gezmek istediğimizde otobüsler çalışmıyordu. Neredeyse hayat duruyordu.
–Şabatta hiçbir iş ve eylem yapılamaz, örneğin ateş yakmak, motor çalıştırmak gibi. Klima, ventilatör, araba çalıştırmak yasaktır, buzdolabı veya bilgiyasar çalıştırmak yasaktır.
–Gaz veya elektrik vasıtasıyla ateş yakmak, sigara içmek kesinlikle yasaktır.
–Şabatta yemek pişirmek ve fırın içerisinde yemek pişirmek yasaktır.
–Şabatta soğuk suyla duş almak serbest, sıcak suyla duş almak yasaktır.
–Saçları taramak yasaktır. Saçını örmek yasaktır.
–Kap kacak yıkanırken sünger kullanmak yasaktır. Çünkü şabatta sıkma işlemi yasaktır.
–Telefonda konuşmak ve telefon kullanmak yasaktır.
–Mikrodalgada veya fırında yemek ısıtmak yasaktır.
–Eşyaları bir araya getirmek onları birbirinden uzaklaştırmak yasaktır.
–Elbiselerin ve tekstil ürünlerinin yıkanması yasaktır. Yıkama elle yapılsa bile yasaktır.
–Şabatta dikiş yapmak yasaktır. Düğme bile dikmek yasaktır. Düğmeyi sökmek ve yırtmakta yasaktır.
–Şabatta yazmak yasaktır.
–Şabatta traş olmak yasaktır. Makyaj yapmak yasaktır.
–Şabatta alışveriş yapmak da yasaktır.
Şabatla ilgili okumanızın faydalı olacağı bir yazı daha önermek istiyorum. Şalom Gazetesi’nde yazılan bu yazıyı okuyunca Şabat’ın nasıl özenle korunduğunu göreceksiniz.
http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-100401-bir_ortodoks_yahudi_ailesinin_evine_sabat_yemegine_davetli_olunca.html
Çeviri yaptığım site aşağıdadır. Eğer çevirirken bir hata yapmış isem hata tamamen bana aittir.