ADIM ADIM ALMANCA ÖĞRENME

Merhaba Sevgili Arkadaşlar,

Yıllardır aklımda olan ve bir türlü fırsatını bulup da yazıya dökemediğim bir yazıyı, kendisinden İbranice öğrendiğim kıymetli hocam Ozan Dur sayesinde kaleme almış bulunmaktayım. Bana bu cesareti verdiği için teşekkür ederim. Bu vesileyle muhakkak bir sitede yazmalısın, diyen büyüklerime haber etmek isterim; inşallah arada bir İlim ve Medeniyet sitesinde ve içinde bulunmaktan keyif alacağım sitelerde yavaştan yazıyor olacağım. İnşallah anlamlı bir şeyler üretebilirim ve inşallah bu yolda yapıcı eleştirilerinizle dostluğunuzu esirgemezsiniz. Yıllardır “Hocam Almancayı nasıl öğrenebilirim” sorusuna ayrı ayrı cevap veriyordum ve şimdi bunu bir yazıda toplayıp kolayca öğrencilerime bir link şeklinde yollayabilecek olma düşüncesi beni çok mutlu ediyor. Bu anlamda, böyle bir platform oluşturdukları için İlim ve Medeniyet ekibine teşekkür ederim. İnşallah ihtiyacı olanın faydalanabileceği bir yazı olur.

Dil öğrenmek kolay bir şey değildir muhakkak, o yüzden sizi kolay deyip kandırmak istemem ama bu yolu defalarca gitmeye çalışmış biri olarak size tecrübelerimi ve pratikleştirdiğim yöntemleri aktarmış olacağım. Bu anlamda Almanca Hint-Avrupa dil grubuna ait bir dil olduğu ve İngilizce ile çok yakın bir akraba dil olduğu için çok da önyargılı olmayın lütfen. Ama bir dili kolay öğrenmenin en önemli püf noktası kendi anadilinizde grameri iyi bilmeniz ve kendinizi anadilinizde iyi ifade edebiliyor olmanızdır. Haydi Başlayalım:

Bir dili ilk olarak ele aldığımda üşenmeden alfabesini minik kartlara yazıp bunu küçük bir oyuna çevirip oyunla öğrenirim. Eğer Almanca gibi zaten bildiğim bir alfabe ise aradaki farklılıkları öğrenip hiç anlamadığım halde yazıları sadece okumaya çalışırım. Peki, yanlış okuyup okumadığınızı nerden bileceksiniz? Bu sorunla karşılaşmamak için okuduğum şeyler genelde zaten Türkçe olarak okuduğum basit masal kitaplarının Youtube’daki seslendirmelerinden yararlanırım. “DeutscheKinderbücher” diye Youtube’da aratabilirsiniz. Eğer hızlı geliyorsa muhakkak yavaşlatarak okuyun. Çünkü amacınız dinlerken kelimelerin telaffuzunu da düzgün öğrenmek olsun. Bazı kelimeleri vurgulu okumadığınızda gerçekten karşınızdaki anlamayabiliyor. Ağzınızın içine içine konuşmayıp, kelimeleri yuvarlamayıp, tüm ağzınızı boğazınıza kadar aktif kullanacağınız bir dil Almanca. Aşağıda birkaç örneğini bulabilirsiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=J9wAy7rGnkI

https://www.youtube.com/watch?v=G4d87hZbqKE

Hali hazırda Latince kullandığımız için Almanca dilinde alfabeye aşinalık için bir kaç gün yeterli, zaten sonrasında kervan yolda düzülür mantığıyla öğrenirken geliştireceksiniz telaffuzunuzu. Sonra bir kitap seti belirleyin. Kitap setini belirlerken dikkat etmeniz gereken birkaç şey var: Gramerin anlatıldığı ve okuma parçalarının olduğu Kursbuch ve öğrendiğiniz grameri uygulayabileceğiniz Arbeitsbuch şeklinde ikili olmaları gerekiyor ve kademeli bir şekilde ayrılmaları gerekiyor. Lisede öğretmenlik yaparken MEB’in kitaplarını inceleme fırsatı buldum ve çok beğendim, Onlardan yararlanabilirsiniz. A1.1, A1.2, B1.1, B1.2 şeklinde kademelendirilmiş ve hem gramer hem de çalışma kitabı bulunuyor. Ya da alternatif olarak en yaygın olan Schritte serisi var ve CD’leri de olduğu için parçaları dinleme şansınız da oluyor. Ayrıca kaynakça olarak genel bir gramer kitabı elinizde bulundurun, çünkü diğer kitapları bir kere bitirince tekrar tekrar elinize almaktan sıkılabilirsiniz. Pons’un genel gramer kitabı bu anlamda güzel hazırlanmış, her birine muhakkak örnekler de verdiği için çok güzel bir hatırlatıcı oluyor. Tek başına Almanca öğreten kitaplar da var, onlar da kullanılabilir ama dediğim gibi gramer ve pratik kitaplarının bir arada olduğu setleri tercih edin. İlk başlarda gerçekten pratik yaparak oturtabilirsiniz. Bunların yanında eğer sıkı bir telefon kullanıcıysanız ve ‘oyunlar benim vazgeçilmezlerimdir’ diyorsanız; Duolingo uygulamasının Almanca oyununu da arada oynayabilirsiniz. Eğer ben kitaba para vermek istemiyorum diyorsanız DeutscheWelle’nin aşama aşama şöyle güzel bir çalışması var:

https://learngerman.dw.com/de/overview

Yukarıda bahsettiğim kaynaklara ek olarak bir seyahat kitabı alabilirsiniz, ben ikinci el kitapçıdan Roma’nınkini satın almıştım sanırım ama siz mümkünse “ReiseführerfürTurkei” ya da Reiseführerfür İstanbul” gibi kitapçıkları alabilirsiniz; çünkü zaten bildiğiniz yerleri Almanca okumak, sizin bazı kelimeleri ve kalıpları daha hızlı anlamanıza yardımcı olacaktır.

Bütün bunların yanında tabi ki en önemli şey, kendi kelime bankanızı oluşturmak. Oyun oynamayı seviyorsanız 2×5 cm²lik renkli kâğıtlara(karton da olabilir,) işlediğiniz derslerde bilmediğiniz kelimeleri kartların bir tarafına, arkalarına da anlamlarını yazıp; bunu bir kutunun içine atın ve gün içinde bütün kelimeleri en az bir kere görecek şekilde kart oyunu oynayın. Ben fiilleri, sıfatları ve isimleri vs. her birini farklı renkte kartonlarla yapıp bir de renkle beynime yardımcı olmaya çalışıyordum ve ilk başlarda sıkıcı olan aşamayı küçük bir eğlenceye çevirmiştim. Eğer bunu yapmak size zor gelecekse hazır kelime kartlarını alıp direkt ezberleyebilirsiniz. Çünkü günlük kullanılan 300-500 kelimeyi her halde öğrenmeniz gerekecek. Ayrıca Almanca öğrenirken; kulak dolgunluğu olsun diye, geceleri kulağımda HansChristian Andersen masallarıyla uyurdum. Yolda, metroda, her boşlukta anlaşılması kolay masallar ve şarkılar dinlerdim ve bunlarında gerçekten faydasını gördüm.

Müzik keşfetmek, şarkıların sözlerini bulup şarkıyla birlikte ezberlemeye çalışmak da çok öğretici bir yöntem. Ne kadar çok duyu organınızı kullanırsanız o kadar kalıcı bir öğrenme yapmış olursunuz. MaxRaabe, Reinhard Mey&Freunde, AmiWarning, DieTotenHosen gibi sakin müziklerle giriş yapabilirsiniz.

Belli bir aşamadan sonra, yani A.2-B.1 arasında, ortalama bin-binbeşyüz kelime ezbere bildiğiniz seviyede(seviyenizi online test yaparak görebilirsiniz, DeutscheWelle’nin sayfasında var bu Stufe sınavı) bildiğiniz kelimelerden bilmediğiniz kelimeleri öğrenme çalışması yapmanız gerekir. Bu aşamada dört önemli şey var:

1)Kitap okumaya başlamak: bu noktada dikkat etmeniz gereken en önemli şey hangi kitaptan başlayacağınızı belirlemeniz. Çünkü henüz hâkim olmadığınız bir dilde kitap okumak gerçekten zor. O yüzden Türkçe defalarca okuduğunuz ve çok sevdiğiniz bir kitap varsa, Küçük Prens veya Deniz Altında Yirmi Bin Fersah gibi, onun Almancasını bulmaya çalışın. Bildiğiniz bir şeyi Almanca okumak işinizi bir hayli kolaylaştıracaktır. İlk başlarda her şeye rağmen çok zorlanacaksınız, hatta sözlük elinizden düşmeyecek ama bir noktadan sonra sözlük olmadan da az çok anlamaya başlayacaksınız. Ya da online sitelerden kısa hikayeler okuyabilirsiniz:

https://www.zitronenbande.de/kindergeschichten/

Yine Youtube kanallarından hem okuyup hem dinleyebilirsiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=o4OT_PpzgnE&list=PLurOQaKmVhNHyCeQ1glcf-kJLApDq7_YP

2)Atasözleri ve deyimler ezberlemek. “Nur Bahnhofverstehen-hiçbir şey anlamadım, anlamında-” veya”DieNasevollhaben-burama kadar doldum, gibi bir şey-” gibi kalıp cümlelerin kullanımı çok yaygın olduğu için bilmemeniz cümleyi anlamamanıza sebebiyet verir. En azından yaygın olanları ezberleyip anlamanızda fayda var. Ayrıca uzun uzun anlatmaya gerek kalmadan kısaca ifade etmiş olursunuz kendinizi. Google’dan “Redewendungen” kelimesini aratabilirsiniz. Aşağıda A’dan Z’ye açıklamalarıyla birlikte birçok deyim var.

https://www.geo.de/geolino/redewendungen/a/

https://de.wikipedia.org/wiki/Liste_deutscher_Redewendungen

2) Özlü sözler ezberleyebilirsiniz. Sevdiğiniz ünlü yazarların sözlerini ezberleyip uzun cümle kurma becerisini kısa yoldan öğrenmiş olursunuz. Haftada sadece bir tane ezberlerseniz bile işinizi görür. Mesela şöyle bir örnek:

“DiedeutscheSpracheistdieSprache der schwerenWörter”― Milan Kundera

Bu cümlede isim tamlamasını kullanmış olursunuz ve kalıp bir cümle olarak aklınızda kalacağı için kolaylıkla hatırlayabilirsiniz. Aşağıdaki linklerde birçok özlü söz bulabilirsiniz. Ya da yine Google’dan “ZitatenaufDeutsch” ya da “Sprüche” yazarak aratabilirsiniz.

https://zitatezumnachdenken.com/

https://karrierebibel.de/sprueche-zum-nachdenken/

3) Türemiş kelimeler güneşi yapmak: Örneğin schreiben(yazmak) fiilinden türemiş aufschreiben(not almak), abschreiben(kopya çekmek), beschreiben (tasvir etmek)gibi fiilleri ve bunlardan türetilen isimleri, sıfatları aynı A4 kâğıdına, kelimenin çevresine yazıp onları ezberleyin ve aradaki farkı anlamaya odaklanın. Bu çok etkili bir yöntem gerçekten, Viyana’da Lise ortaokul öğrencime bu şekilde çok kelime kazandırmıştım. Beyninizde o grafik canlanıyor ve Almancadaki eklerin etkileri sessizce beyninizde yer ediyor. Böylece Almanca düşünmeye başlıyorsunuz ve karsınıza çıkan yeni ama kökünü bildiğiniz kelimeyi cümle içinde duyunca daha kolay tahmin edebiliyorsunuz.

Bütün bunların dışında Almanca çizgifilm seyretmek, günlük haber dinlemek de çok faydalı ve hiçbir şey yapmak istemezken bile yapabileceğiniz aktivitelerden. Özellikle Heidi Alman kültürünü de öğrenebileceğiniz güzel bir çizgi film:

https://www.youtube.com/watch?v=BdMtWXJ10kc

Haber sitesi olarak da Welt ve DeutscheWelle sitelerini aşağıya ekliyorum.

https://www.youtube.com/playlist?list=PLslDofkqdKI9Kw-rBpqLrcjftDfRDRyzs

https://www.youtube.com/c/dwdeutsch

Şunu belirtmek isterim, her günlük haber sitesi gibi yüzeysel ve bazen doğruyu yansıtmayan haberler olacaktır muhakkak. Amacınız dilinizi geliştirmek olsun, haberlere tahammülünüz yoksa farklı kanallar keşfedip takip edebilirsiniz.

Son olarak sözlük tavsiyeleri ile kapatayım: Dudengüzel, kelimenin yakın anlamlı ve eş anlamlılarını keşfetmek için işe yarıyor. Duden’in matbu Deutsch- Deutsch sözlüğü çok kapsamlı fakat giriş için zorlayıcı ve hatırladığım kadarıyla biraz da pahalıydı. Ama Rechtschreibregeln(Yazım Kuralları) için kullanılabilir. Pons örnek cümle de verdiği için en kullanışlı olanı, Sesli Sözlük ve Langenscheidtde bir müddet işinizi görür. Direkt cümle çevirilerinde Reverso ideal fakat tüm dillerde olduğu gibi Almancada da tam çeviri olmuyor. Bir de yine Reverso gibi genel kullanılan Dict var, çok dilli olanların işine yarayan güzel bir site

https://www.duden.de/woerterbuch

https://tr.pons.com/%C3%A7eviri

https://www.seslisozluk.net/

https://www.dict.cc/?s=

https://context.reverso.net/%C3%A7eviri/

İnşallah gerçekten faydalanabileceğiniz bir yazı olmuştur. Yeni diller ve kültürler öğrenip, güzel insanlarla tanışmanız dileğiyle, esen kalın..

Cahide Çelebi