Avrupa’da Müslümānlık | İlim ve Medeniyet

Avrupada Müslümānlık

Avusturya gazetelerinden naklen Şāmil Beğ vezīrzāde Kaspi gazetesinde diyor ki:

‘’Eski zamanlarda müslümānlar Avrupaya ancak muhārib sıfatıyla gelirler, tahsīl-i ticāret, ya ikamete rağbet etmezler idi. Lehistan yurduna celb edilmiş olan Tatarlar ve cavadan münfī sürgün sıfatıyla Kaplandiyade iskān edilen birkaç bin müslümān her ne kadar milli lisanlarını gāʾib edip Lehistanda Leh ve Kaplandiyade Flemenk lisānıyla tekellüm etmekde iseler de dīn ve mezheblerini muhāfaza etdikleri şāyān-ı dikkatdir.

Tahsīl-i ʿulūm ve muʿārif için Avrupa ülkelerine müslümānların gelmeğe başlamaları, ondokuzuncu ʿasırdadır. Bunlardan māʿadā bir mikdār siyāsī kaçakların da Avrupaya ilticā sūretiyle geldikleri görülmüşdür. Müslümānların tahsīl ve ticāret ile Avrupaya gelmeleri islāmiyet hakkında maʿlūmāt ve neşriyātın tekessürüne ve belki Avrupa akvāmı arasında islāmiyetin intişārına bāʿis olmuşdur.

Zamānımızda da Almanyada Mehmed ʿādil semit molan namında bir Avusturyalı mühendis neşr-i islām ile uğraşıyor. Bu zāt yirmibeş sene şarkda hizmet edip kabūl-i islām ile bir müslimeyi tezevvüç etmiş, baʿdehu vatanı olan Almanyaya ʿavdetle yazdığı āsār ve risaleler ile islāmiyeti beyān, müdāfaʿa ve neşre çalışmış ve el-yevm çalışmakda bulunmuşdur. Baviranın Makar hükūmeti Münih beldesinde neşr-i islāma sarf-ı gayret eden (yelena kolaö) ve bunun zevci ʿÖmer Abdürreşid Beğ meşhurdur.

Fransada da ‘’Uhuvvet-i islāmiyye’’ cemʿiyeti teʾsīs edilmiş. Dört ay makdem islāmiyeti kabūl etmiş ve ismi ʿazīze konulmuş bir Fransız kadını haftalık mecmūʿa neşr ederek Fransızlarla ʿulviyet-i dīn-i islāmı beyān ve teşrih ediyor.

İngilterenin London ve Liverpol beldelerinde islāmiyeti kabūl etmiş olan İngilizlerin dīn ve ʿilm cemʿīyetleri teʾsīs ederek müteʿaddid gazete çıkardıkları maʿlūmdur. Muʿteber ve kibār İngilizlerden Lord Sitenli, Lord Aldrley, sipāhī meclis aʿzālarından Parlinson, hukūkīvinden daʿvā vekili müzevveriye, Beröning, Kalit Şildezek, M. Linön ve hanımlardan mūsīkī muʿallimesi Delbast, edībe Şölernet vesāʾirenin dīn-i mebnī kabūl etdikleri meşhūrdur. Bu müslümān İngilizler neşr eyledikleri gazeteler ile dīn-i mebnī müdāfaʿa ve taʿmīme çalışıyorlar.

Amerikada dahi müslümānlık intişāra başlamışdır. Nivyork beldesinde büyük bir cāmiʿ binā edildi. Mehmed Alkesandrop nāmında bir Amerikalı geceli gündüzlü neşr-i dīn-i mübeyyen ile uğraşıyor.

 

PDF’si:

Avrupada Müslümānlık

LATİN ALFABESİNE AKTARAN:

MUSTAFA ÇAĞLAR & EROL TURUNÇ

KAYNAKÇA

Avrupa’da Müslümanlık / Şamil Bey Vezirzade.– İstanbul: Eşref Edib, 26 Teşrinisani 1325.

Sırat-ı Müstakim [Sebilü’r-Reşad]

cilt: III, sayı: 66, sayfa: 224