Fatih ÖZKARTAL
Birleşik Krallık Parti Sistemi
Birleşik Krallıkta parti seçimleri Amerika Birleşik Devletleri’nde olduğu gibi iki partili bir sistem olarak tarif edilmektedir ancak bu tarif tam olarak doğru değildir. Bunun yanında bazı üçüncü partilerde önemlidir. Birçok parlamenter sistemde olduğu gibi Birleşik Krallıkta yapılan genel seçimlerde yarışan partiler bu yarış sonucunda halkın oylarıyla hükümeti kurma yetkisini elde etmektedirler.
Birleşik Krallık’ta toplamda 650 tane seçim bölgesi bulunmaktadır. Seçmenler bu bölgelerde partisini temsilen veyahut bağımsız olarak aday olmakta ve bölgede lider aday olarak parlamento mensubu olmak için propagandalarını yapmaktadırlar. Seçmenler verdikleriyle kendilerini temsil edecek adayları belirlemektedir. Yapılan genel seçimler sonucu belirlenen parlamento üyeleri her beş senede bir yapılan genel seçimler neticesinde belirlenir. Bir parlamento üyesi öldüğünde veya emekli olduğunda vekilin seçim bölgesinde yapılacak olan bir ara seçim ile yeni parlamento üyesi belirlenmektedir.
Bu 650 seçim bölgesinden seçilen Parlamento üyeleri Avam Kamarasında bulunun 650 koltuğa yerleşmektedirler. Bu genel seçimler sonucunda Parlamentoda bulunan Avam ve Lordlar Kamarasında sadece Avam Kamarasında bulunacak olan parlamento üyeleri belirlenmektedir. Lordlar Kamarası farklı olarak atamayla veya vesayetle belirlenmektedir.
Birleşik Krallık çapında yapılmakta olan bu seçimlerde İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda genelinde oluşturulmuş 650 bölge bulunmaktadır. Ancak şunu da eklemek gerekir; İskoçya’nın bir parlamentosu , Galler ve Kuzey İrlanda’nın birer ulusal meclisi bulunmaktadır. Bu meclisler mensuplarının oluşturulması için yapılan seçimlerle belirlenen, parlamentoda temsil yetkisi kazanan adaylar, Birleşik Krallık Parlamentosu’nda temsil hakkı kazanmazlar. Ayrıca bu meclislerin güçleri Birleşik Krallıkça sınırlandırılmış ve gücü kısmi olarak Birleşik Krallık Parlamentosuna verilmiştir.
Neredeyse bütün parlamento mensupları bir politik partiyi temsil etmektedirler. Genel seçimler sonucu en çok parlamento mensubu çıkaran parti hükümeti oluşturma yetkisi kazanır ve parti lideri hükümetin başı olarak Kral veya Kraliçe tarafından görevlendirilir. İkinci büyük parti ise parlamentoda ana muhalefeti oluşturmaktadır.
Bir parlamento üyesi bir partiye mensup olmayarak bağımsız bir şekilde görevini yerine getirebilmektedir. Lordlar Kamarası mensupları bir parti tarafından organize edilebilir ancak Avam Kamarasıyla arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır: Lordlar Kamarası mensupları herhangi bir seçim bölgesini temsil etmemektedirler ve bir çoğu herhangi bir politik partinin mensubu değillerdir.
Büyük Britanya’da seçimler ne kadar demokratik?
Birleşik Krallıkta seçimler İkinci Dünya Savaşından bu yana iki parti arasında geçmekte, diğer partilerin parlamentoda yer alması zorlaşmaktadır. Burada yapılan seçimleri bir koşu yarışına uyarlayacak olursak bu yarışın neticesinde birinciliği kazanan atletin dışındakilerin bir önemi yoktur. Buda diğer gayret gösteren atletlerin çabalarını boşa çıkarmaktadır. Bu seçimlerde ikinci yüksek oya sahip olan adayın oyları yok sayılmaktadır. Bu seçimler sonucunda ülke genelinde oldukça yüksek oy oranına sahip olan bir parti daha az sayılarla Parlamentoda yer alabilmektedirler.
